Moliyaviy va boshqaruv tahlili pv doc

§

  ergonomik 

parametrlar 

(tovarning 

inson 

organizmiga 

zararsizligi); 

§

  me’yoriy  parametrlar  (tovarning  amaldagi  me’yorlarga  va  stan-

dartlarga mos kelishi); 

§

  iqtisodiy  parametrlar  (tovar  bahosi,  ko‘rsatiladigan  servis  xiz-

mati). 

Xaridorlarning  xatti-harakatidan  shuni  anglash  mumkinki,  tovar-

larni  taqqoslashda,  uning  ishlatish  samaradorligi  (S),  sotib  olish 

xarajatlari  (X)ga  nisbatan  yuqori  bo‘lsa,  shu  mahsulotni  xarid  etadilar. 

Tovar raqobatdoshligi (R) quyidagicha aniqlanadi: 

S

R

Х

=

 

 Tovar  raqobatbardoshligini  baholash  bosqichlari  quyidagilardan 

iborat: 

1. O‘rinbosar tovarlarni topish va uni tahlil qilish. 

2. O‘xshash  mahsulotlarning  solishtirilishi  orqali  asosiy  ko‘rsat-

kichlarini belgilash (aniqlash). 

3. O‘z  mahsulotimizdagi  integral  (umumiy)  raqobatbardoshlik 

ko‘rsatkichlarini aniqlash. 

Mahsulotning  raqobatlashuv  qobiliyatini  pasayish  sabablarini  kor-

xonaning  muhandislari,  iqtisodchi,  master,  texnik  nazorat,  moddiy-

texnika ta’minoti, sotish bo‘limlari xodimlari) sinchiklab o‘rganadilar: 

- mahsulot konstruksiyasi (modeli, tuzilishi); 

- tayyorlov texnologiyasi; 

- materiallar va butlovchi buyumlarning sifati va bahosi; 

- korxona ishlab chiqarishining holati va boshqalar. 

 

---

 

136

 

12-chizma. Sifat zanjiri. 

 

Mahsulot  turlari  parametrlarini  o‘zgarish  sabablarini  kompleks 

tahlilida  etalon  sifatida  qabul  qilingan  o‘rtacha  bozor  yoki  tarmoq 

parametrlari  bilan  taqqoslash  orqali  aniqlanadi.  Har  bir  detal,  material, 

butlovchi  buyum,  texnologik  jarayonlar  bo‘yicha  tafovutlar 

mutaxassislar  tomonidan  alohida-alohida  aniqlanadi  va  jamlanadi.  Yo‘l 

qo‘yilgan  kamchiliklar  tufayli  mahsulot  raqobatbardoshligining 

pasayishini bartaraf etish tadbiriy choralari quyidagi mazmunga ega: 

-  o‘zgartirish  kiritiladigan  va  modernizatsiya  qilinadigan  mahsulot 

nomi; 

-  mahsulot  ishlab  chiqarishidagi  kamchiliklarni  yo‘qotish  bo‘yicha 

bajariladigan ish turlari; 

- kamchiliklarni yo‘qotish bilan bog‘liq ish turlarini muddati, unga 

javobgar shaxslarning ism-sharifi; 

- zarur material, asbob-uskunalar ro‘yxati va miqdori; 

- bajarilgan ish turlari va moddiy resurslarning summasi; 

 - ishni  tugatish muddati; 

-  kamchiliklarni  bartaraf  etishga  qaratilgan  ishlar  samaradorligiga 

oid ma’lumotlar. 

Mahsulot    raqobatbardoshligi  ko‘p  jihatdan  sifat  ko‘rsatkichlariga 

bog‘liq. Sifat zanjiri sifatning uch xil tushunchasini aks ettiradi.