Moliyaviy va boshqaruv tahlili pv doc

6.2.  Korxonaning mehnat resurslari bilan ta’minlanishi tahlili 

 

Bugungi  raqobatdosh  iqtisodiyot  sharoitida  respublikamizda  meh-

nat resurslariga katta e’tibor berib kelinmoqda. Xususan, mamlakatimiz 

Prezidenti  I.Karimov  bu  borada  quyidagilarni  ta’kidlab  o‘tgan  edi: 

«Mamlakatimizdagi  demografik  vaziyatning  o‘ziga  xos  xususiyatini 

inobatga  oladigan  bo‘lsak,  bizda  aholi,  ayniqsa,  mehnatga  qobiliyatli 

yoshlarning soni tez o‘sib bormoqda. Ularning soni yiliga taxminan 200-

300  ming  kishiga  ko‘paymoqda.  Shu  nuqtayi  nazardan  qaraganda 

ortiqcha  ishchi  kuchlarini  ish  bilan  ta’minlash,  ishsizlik  masalasini  hal 

etish – mamlakatimizdagi eng dolzarb iqtisodiy va ijtimoiy muammolar-

dan biridir. Bu vazifani hal etishning eng samarali yo‘nalishlaridan biri – 

kichik va o‘rta korxonalar sonini ko‘paytirish, xususiy tadbirkorlikni har 

tomonlama qo‘llab-quvvatlashdan iboratdir». 

O‘zbekistonda  doimiy  yashaydigan  aholi  soni  2012-yilning  1-

oktabr holatiga ko‘ra 29 million 874,6 ming kishiga yetdi. Yil boshidan 

hisoblaganda mamlakat aholisi 319,2 mingtaga, ya’ni 1,1 % ga ko‘pay-

gan.  Bu haqda  Davlat  statistika  qo‘mitasi  ma’lumotlariga  ko‘ra,  shahar 

aholisi  15  million  269,4  mingta,  qishloqlarda  yashovchi  aholi  soni  esa 

14  million  605,2  ming  kishini,  ya’ni  mos  ravishda  51,1%  va  48,9%ni 

tashkil qildi. 

Tug‘ilish  ko‘rsatkichi  yanvar-sentabr  oylarida  20,4  promillni  ko‘r-

satdi.  2011-yilning  shu  davriga  nisbatan  bu  ko‘rsatkich  0,2  promillga 

kamaydi. 

O‘lim  holatlari  esa  4,7  promill,  ya’ni  o‘tgan  yilning  shu  davriga 

nisbatan 0,1 promill o‘sganini ko‘rsatdi. 

O‘lim holatlarining 62,4 % ni yurak-qon-tomir kasalliklari, 5,8 % ni 

nafas  yo‘llari  kasalliklari,  5,8  %  ni  baxtsiz  hodisalar,  zaharlanish  va 

jarohatlar hamda 5,6 % ni oshqozon-ichak kasalliklari tashkil etadi.  

Yanvar-sentabr  oylarida  FHDYO  bo‘limlarida  189,3  mingta  nikoh 

qayd  etildi  va  13,9  mingta  ajrim  ro‘yxatga  olindi.  Har  1000  nafar 

aholiga 8,5ta nikoh, 0,6 ta ajrim to‘g‘ri kelgan. 

2012-yilning 9 oyi davomida Respublikaga kirib kelgan aholi 127,9 

ming kishini, chiqib ketganlar esa 157,8  mingtani tashkil qildi. Shunga 

mos ravishda migratsiya saldosi -29,9 mingtani ko‘rsatdi. 

Sentabr oyining oxiriga kelib mehnat organlarida ro‘yxatdan o‘tgan 

ish qidiriayotgan fuqarolar soni 18 mingtani tashkil qildi. Bu ko‘rsatkich 

o‘tgan yilning shu davrida 24,1 ming kishini ko‘rsatgandi. 

---

 

204

Yanvar-sentabr oylarida ish bilan band bo‘lmagan aholi soni 621,7 

mingtani  tashkil  qildi  va  bu  iqtisodiy  faol  aholining  4,8%  ni  tashkil 

qiladi. 

Kichik  biznes  va  xususiy  tadbirkorlik  mamlakatimizda  eng  yirik 

mehnat  bozori,  mulkdorlarning  o‘rta  sinfini  shakllantirishning  asosiy  

omili, millionlab odamlar uchun daromad manbayi hisoblanadi. Mamla-

katimizda  ishchi  kuchi  bandligi  samaradorligini  ta’minlash  uchun 

davlatni  bandlik  siyosatining  quyidagi  yo‘nalishlarini  kuchaytirish 

maqsadga muvofiqdir: 

-  oilaviy  biznes  va  kichik  xususiy  korxonalarni  rivojlantirishni 

jadallashtirishni ta’minlash; 

- mazkur maqsadlarda mikrokreditlash tizimini rag‘batlantirish; 

-  yirik  sanoat  korxonalari  va  nisbatan  kichikroq  bo‘lgan  ishlab 

chiqarish korxonalari bilan kasanachilikni kengaytirish asosidagi koope-

ratsiyani rivojlantirish imkoniyatlaridan keng qamrovli foydalanish; 

-  mahalliy  xomashyoni  puxta  qayta  ishlashga  va  tayyor  raqobat-

bardoshli  mahsulot  ishlab  chiqarishga  yo‘naltirilgan  yengil,  oziq-ovqat 

va  qayta  ishlash  sanoatining  ko‘p  mehnat  talab  qiladigan  tarmoqlarini 

jadal rivojlantirish; 

-  xizmat  ko‘rsatish  sohalarini  rivojlantirish,  qishloq  joylarida  

qishloq  xo‘jaligiga  taalluqli  bo‘lmagan  bandlik  sohalarini  kengaytirish 

masalalarini hal etishga e’tiborni kuchaytirish; 

-  ishsizlarni  kasbiy  o‘qitish  va  jamoat  ishlari  tizimlarini 

takomillashtirish bilan shug‘ullanadigan xizmatlar ishini faollashtirish. 

Mahsulot ishlab chiqarish rejasining bajarilishi korxonani ish kuchi 

bilan  ta’minlanishi  va  ulardan  foydalanish  ko‘rsatkichlariga  ko‘p 

jihatdan  bog‘liq.