Moliyaviy va boshqaruv tahlili pv doc

 

 

4.4. Raqobat darajasini belgilovchi ko‘rsatkichlar va ularni 

aniqlovchi omillar tahlili 

 

Raqobatdosh  iqtisodiyotni  shakllantirish  sharoitida  tovarlarning 

raqobatbardoshliligi  aniqlanayotganda,  uning  boshqa  raqobatchi 

tovarlardan yuksak taraflarini mavjudligi, umume’tirof etilgan talablarga 

javob  berishi  hamda  ketgan  xarajatlar  miqdori  bilan  baholanadi. 

Mahsulotning  raqobatbardoshliligini  baholashda  xaridorlar  ehtiyoji  va 

bozor  talabiga  asoslanadi, 

chunki  tovar  xaridor  talabiga  javob  berishi 

uchun quyidagi parametrlarga mos kelishi kerak: 

 

a)

 

texnik parametrlarga (tovar belgisi, uni qo‘llash va tavsiya etish 

markazlari); 

b)

 

ergonomik  parametrlarga  (tovarning  inson  organizmiga  mos 

kelishi); 

d)

 

estetik parametrlarga (tovarning tashqi ko‘rinishi); 

---

 

132

e)

 

me’yoriy  parametrlarga  (tovarning  amaldagi  me’yorlarga  va 

standartlarga mos kelishi); 

f)

 

iqtisodiy  parametrlarga  (tovarning  baho  darajasi,  unga 

ko‘rsatiladigan  servis  xizmati,  vositalar  o‘lchami,  xaridorlarning  ayni 

vaqtdagi ehtiyojlarini qondira olishi). 

 Har  bir  istemolchi  o‘z  ijtimoiy  ehtiyojlaridan  kelib  chiqqan  holda 

tovarlarni sotib oladi. Bu esa, o‘z navbatida, raqobatni keltirib chiqaradi.  

Xaridorlarning  xatti  -  harakatlaridan  shuni  ko‘rish  mumkinki,  ular 

tovarlarni  taqqoslashda,  uning  ishlatish  samaradorligi  (s),  sotib  olish 

xarajatlariga  (x)  nisbatan  yuqori  bo‘lsa  o‘sha  mahsulotni  ko‘proq 

tanlashadi. U holda tovarning raqobatbardoshligi (r) quyidagi, 

 

R=S/X; 

ko‘rinishni oladi. 

Tovarning  raqobatbardoshligini    baholash  quyidagi    bosqichlarda 

bo‘ladi: 

1.

 

O‘rinbosar tovarlarni topish va uni tahlil qilish. 

2.

 

O‘xshash  mahsulotlarning  solishtirilishi  orqali  asosiy  ko‘rsat-

kichlarini belgilash. 

3.

 

O‘z  mahsulotimizdagi  integral  (umumiy)  raqobotbardoshlik 

ko‘rsatkichlarini aniqlash. 

Raqobat  -

  lotincha  so‘zdan  olingan  bo‘lib,  maqsadga  erishish 

uchun kurash, korxonalar o‘rtasidagi sof kurashni bildiradi. Uning aso-

siy quroli, talabni shakllantirish va sotishni rag‘batlantirish hisoblanadi.