|
MOLIYAVIY BOSHQARUV
TIZIMI
Moliyaviy tizimni umumiy boshqarish mamlakatning oliy hokimiyat va
boshqaruv organlari tomonidan amalga oshiriladi. Umumdavlat miqyosida
moliyaviy boshqaruv tizimi quyidagi boshqaruv organlaridan tashkil topishi
mumkin:
1.Prezident;
2.Oliy Majlis Senati va Qonunchilik palatasi hamda moliya, byudjet, soliq va bank
masalalari bo’yicha Oliy Majlis har ikki palatasining tegishli qo’mitalari;
3.Vazirlar Mahkamasi;
4.Hisob palatasi;
5.Moliya vazirligi va uning quyi , jumladan, G’aznachilik tizimi organlari;
6.Markaziy bank;
7.Davlat soliq qo’mitasi;
8.Davlat bojxona qo’mitasi;
9.Qimmatli qog’ozlar bo’yicha komissiya;
10.Byudjetdan tashqari davlat maxsus fondlarining ijroiya direktsiyalari va boshqalar
Mamlakat Prezidenti
moliyaviy tizimning
f a o l i y a t i n i t a r t i b g a
s o l a d i , m a m l a k a t
byudjetini tasdiqlaydi,
Parlament tomonidan
q a b u l q i l i n g a n
moliyaviy qonunlarga
“ v e t o ” q o ’ y i s h
huquqiga ega.
I k k i p a l a t a d a n ( S e n a t v a
Qonunchilik) iborat bo’lgan
Oliy
majlis soliqlar
, yig’imlar, soliq
x a r a k t e r i g a e g a b o ’ l m a g a n
t o ’ l o v l a r n i o ’ r n a t a d i , d a v l a t
b y u d j e t i n i k o ’ r i b c h i q a d i v a
tasdiqlaydi, shuningdek, davlat
byudjetining ijrosi to’g’risidagi
h i s o b o t n i h a m t a s d i q l a y d i ,
moliyaviy qonunlarni (masalan,
Soliq kodeksi va boshqalar) qabul
qiladi. Bir vaqtning o’zida davlat
i c h k i v a t a s h q i q a r z i n i n g
chegaralarini belgilash ham Oliy
Majlis tomonidan amalga oshiriladi.
Moliyaviy boshqaruvning umumiy
boshqaruv organi sifatida Vazirlar
Mahkamasi davlat byudjetini ko’rib
chiqadi, moliyaviy boshqaruvning
yagona umumiy markazi sifatida
faoliyat ko’rsatadi.
Moliyaviy boshqaruvning markaziy organi Moliya vazirligi va uning joylardagi organlari
hisoblanadi. U mamlakat
miqyosida yagona moliya
, byudjet, soliq va valyuta
siyosatining amalga oshirilishini ta’minlaydi. Moliya vazirligining asosiy vazifalari
quyidagilardan iborat:
1.Yagona davlat moliyaviy siyosatni ishlab chiqish
va uni amalga oshirish;
2.Davlat byudjetining loyihasini tuzish va uning
ijrosini ta’minlash;
3.Byudjet mablag’lari va davlat maxsus fondlari
mablag’larining oqilona va maqsadli ishlatilishi ustidan
moliyaviy nazoratni amalga oshirish;
4.Davlat moliyasining barqarorligini ta’minlash va
moliyaviy bozorni rivojlantirishga oid chora-
tadbirlarni ko’rish;
o 5.Mamlakatning byudjet tizimini takomillashtirish,
bu borada tegishli takliflarni ishlab chiqish va ularni
hayotga tatbiq etish choralarini ko’rish;
o 6.Mamlakat ijtimoiy-iqtisodiy taraqqiyotining
ustuvor yo’nalishlarini ta’minlash uchun moliyaviy
resurslarni to’plash;
Moliya vazirligining muhim bo’linmasi G’aznachilik tizimi bo’lib, u davlat byudjetining
kassa ijrosini ta’minlashga mas’uldir. Moliyaviy boshqaruvga bevosita daxldor bo’lgan
G’aznachilik tizimining asosiy vazifalari tarkibiga quyidagilar kiradi:
o mamlakat byudjetining ijrosini tashkil qilish, amalga
oshirish va nazorat qilish;
o kassaning yagonaligi printsipidan kelib chiqib,
G’azna-chilikning bankdagi hisobvaraqlarida bo’lgan
byudjet daro-madlari va xarajatlarini boshqarish
;
o davlat maxsus fondlarining moliyaviy ijrosini ta’-minlash
;
o davlat moliyaviy resurslarining hajmlarini qisqa muddatli
bashoratlash va ularni operativ boshqarish;
o Markaziy bank bilan birgalikda davlatning ichki va
tashqi
qarzlarini boshqarish
;
o byudjet bo’yicha hukumatning moliyaviy
operatsiyalari to’g’risida va shuningdek, mamlakat
byudjet tizimining ahvo-li to’g’risida qonunchilik va
ijroiya organlariga hisobot taqdim etish;
Mamlakatning Markaziy
banki moliyaviy siyosat
va uning tarkibiy qismi
bo’lgan pul-kredit
siyosatini amalga
oshirishda muhim rol
o’ynab, u G’aznachilik
tizimi organlari bilan
birgalikda byudjetning
kassa ijrosini
ta’minlaydi va boshqa
kredit institutlarining
faoliyatini nazorat qiladi
.
Moliyaviy boshqaruv tizimida Davlat soliq qo’mitasi va uning quyi organlari ham
muhim rol o’ynab, ular yordamida soliqlar, yig’imlar va boshqa to’lovlarning to’g’ri
hisob-lanishi, ularning tegishli byudjet fondlariga to’liq va o’z vaqtida o’tkazilishi
ustidan nazorat amalga oshiriladi. Shunga muvofiq ravishda moliyaviy boshqaruvga
oid Davlat soliq qo’mitasi va uning quyi organlari quyidagi vazi- falarni bajaradi:
o byudjetga va maxsus fondlarga soliqlar, yig’imlar va
to’lovlarning to’g’ri hisoblanishi, to’liq va o’z vaqtida
o’tkazilishi masalalari bo’yicha moliyaviy
qonunchilikka qay darajada rioya etilayotganligini
nazorat qilish;
o soliq to’lovchilarni hisobga olish va ularni tekshirish;
o bojxona organlari tomonidan undiriladigan soliqlar
bo’yicha soliq tekshiruvlarini amalga oshirish;
o bojxona organlari tomonidan undiriladigan soliq-
larni hisoblash va to’lash bilan bog’liq bo’lgan
hujjatlarni tekshirish;
o soliq qonunchiligini buzganligi yoki unga to’liq rioya
qilmaganligi uchun soliq to’lovchilarning bankdagi
operatsiya-larini to’xtatib turish;
o soliq qonunchiligida ko’zda tutilgan; jarima va boqi-
mandalarni undirish
Davlat bojxona qo’mitasi va uning tegishli organlari moliyaviy boshqaruv tizimida
o’ziga xos bo’lgan o’ringa ega. Ular bojxona bojlarining o’z vaqtida tushishi
uchun mas’ul hisoblanadi va bu borada quyidagi asosiy vazifalar ularning
zimmasiga yuklatilgan:
E’TIBORINGIZ UCHUN
RAHMAT !
Do'stlaringiz bilan baham: | 
