Молиявий ҳолатни аниқлаш ва молиявий таҳлил қилиш

Профессор Т.С. Маликовнинг фикрига кўра,

хўжалик юритувчи субъектларнинг молиявий барқарорлигини умумий (автономия коэффициенти, қарз капиталининг концентрациялашув коэффициенти, қарз ва ўз маблағларининг нисбати коэффициенти) ва нисбий кўрсаткичлар (захира ва харажатларнинг ўз капитали билан таъминланганлик коэффициенти, молиявий мустақиллик коэффициенти) ифодалайди.

Иқтисодчи олимлар М.Қ.Пардаев ва Б.И.Исроилов молиявий бақарорликни корхона ўз маблағлари ва барча маблағларнинг нисбати сифатида ифодалаб, молиявий барқарорлик кўрсаткичларини қуйидаги гуруҳларга ажратадилар:

ўз маблағлар (хусусий капитал) билан боғлиқ кўрсаткичлар;
четдан жалб этилган маблағлар (капитал) билан боғлиқ кўрсаткичлар;
ҳаракатдаги маблағлар билан боғлиқ кўрсаткичлар;
асосий воситалар билан боғлиқ кўрсаткичлар;
айланма маблағлар билан боғлиқ кўрсаткичлар.

ХЮСлар молиявий барқарорлигининг қуйидаги типларини ажратиб кўрсатиш мумкин:

абсолют молиявий барқарорлик;
соғлом (нормал) молиявий барқарорлик;
нобарқарор молиявий аҳвол;
кризисли молиявий ҳолат.

Кризисли молиявий ҳолат қуйидаги бир неча даражаларга эга:

биринчи даража (I): муддати ўтказиб юборилган банк ссудаларининг мавжудлиги;
иккинчи даража (II): I + товарлар бўйича мол етказиб берувчиларга муддати ўтказиб юборилган қарздорликнинг мавжудлиги;
учинчи даража (III): III + бюджетга нисбатан боқимандаларнинг мавжудлиги.

МОЛИЯВИЙ БАРҚАРОРЛИК ЁКИ КАПИТАЛ ТАРКИБИ КОЭФФИЦИЕНТЛАРИ

1. Мустақиллик коэффициенти (молиявий беғаразлик ёки хусусий капитал таркиби)

ХУСУСИЙ КАПИТАЛ (баланс 480 сатр) К м.б. = ------------------------------------------------------------------ КОРХОНА ЖАМИ МУЛКИ (баланс жами 400 сатр) Ушбу коэффициент 0,5дан юқори бўлиши керак. Бу жами мулкда хусусий маблағлар манбаси 50% дан ортиқроқ эканлигини билдиради.

2. Карз ва хусусий маблағларнинг нисбати коэффициенти (молиявий карамлик коэффициенти)

• 2. Карз ва хусусий маблағларнинг нисбати коэффициенти (молиявий карамлик коэффициенти)