Молиявий-иқтисодий тадқиқотлар услубиёти

ЭКСПЕРТ МЕТОДЛАРИ

• Баъзи бир формаллаштирилиши қийин бўлган масалаларни фақат эксперт методлари орқали аниқлаш мумкин.
• Мазкур методда бирламчи информация сифатида тегишли соҳалар етук мутахассисларининг прогноз қилинаётган соҳани тараққиёти натижалари ва ривожланиш йўллари тўғрисидаги фикрлари қабул қилинади.
• Бу метод соҳа мутахассисларининг билим ва тажрибаларига асосланади. Тадқиқотчиларни қизиқтирадиган саволларга диққат эътиборини жалб қиладиган махсус тузилган программа бўйича экспертлар фикрлари йиғиб олингач, уларни математик усуллардан фойдаланган ҳолда қайта ишлаб, тараққиёт йўллари ва шаклларига оид, аниқлик даражаси анча юқори бўлган маълумотларга эга бўлиш мумкин.

ЭКСПЕРТ МЕТОДЛАРИ

• Шу боис эксперт информациясини йиғиш ва қайта ишлашни қуйидагича ташкил этиш мумкин:
• 1. Экспертлар сони ва сифатини асослаш.
• 2. Эксперт информациясини йиғишни методини танлаш ва керакли ҳужжатларни тайёрлаш.
• 3. эксперт информациясини статистик қайта ишлаш натижасида қарор қабул қилиш.

ЭКСПЕРТ МЕТОДЛАРИНИНГ ТУРЛАРИ

• Индивидуал эксперт баҳолаш (ягона эксперт фикрига асосланади)
• Интервью кўринишидаги баҳолаш
• аналитик эксперт баҳолаш
• Коллектив эксперт баҳолаш (кўп сонли экспертлар фикрларига асосланади)
• Комиссия методи
• Брэйн штурм методи
• Дельфи методи

ДЕЛЬФИ МЕТОДИ

• Босқичлари:
• Тайёргарлик - сўров анкеталари тузилади (бунда қўйилган саволларга бериладиган жавоблар сон кўринишида бўлиши мумкин); экспертлар танланади; экспертларни сони аниқланади (график ва аналитик усуллар)
• Ташкилий - анкеталарни тарқатиш ва йиғиб олиш
• Якуний - эксперт баҳоларини қайта ишлаш