Молиявий ҳисоботнинг концептуал асоси

Активларни тан олиш
4.44 
Актив, тадбиркорлик субъектига келгуси иқтисодий наф келиб тушиши эҳтимоли бўлганида ва 
актив таннархи ёки қиймати ишончли баҳоланиши мумкин бўлганда, бухгалтерия балансида тан 
олинади. 
4.45 
Агар тадбиркорлик субъектига иқтисодий наф жорий ҳисобот даври тугаганидан кейин келиб 
тушиши эҳтимолини яратмайдиган харажатлар амалга оширилса, актив бухгалтерия балансида тан 
олинмайди. Бунинг ўрнига, шу каби операциялар фойда ва зарарлар тўғрисидаги ҳисоботда харажат 
тан олинишига олиб келади. Бундай ёндашув, раҳбариятнинг харажатларни амалга оширишда 
тадбиркорлик субъекти учун келгуси иқтисодий нафни ҳосил қилишдан ташқари бошқа нияти бор 
бўлганини ёки раҳбариятни кимдир чалғитганини, билдирмайди. У, иқтисодий наф тадбиркорлик 
субъектига жорий ҳисобот даври тугаганидан кейин келиб тушишининг маълум даражадаги 
аниқлиги, активни тан олиш учун етарли эмаслигини англатади холос. 
Мажбуриятларни тан олиш
4.46 
Мажбурият, ҳозирги пайтда мавжуд бўлган мажбуриятни сўндириш натижасида иқтисодий нафни 
ўзида мужассамлаган ресурсларнинг чиқиб кетиши эҳтимоли бор бўлганида ва сўндириладиган 
суммани ишончли баҳолаш мумкин бўлганида, бухгалтерия балансида тан олинади. Амалда, 
шартномалар бўйича тенг пропорционал равишда бажарилмаган мажбуриятлар (масалан, буюртма 
қилинган, аммо шу пайтгача олинмаган товар-моддий захиралар бўйча мажбуриятлар) одатда 
молиявий ҳисоботларда мажбурият сифатида тан олинмайди. Аммо, бундай мажбуриятлар 
мажбурият таърифига жавоб бериши мумкин ва маълум вазиятларда тан олиш мезонлари 
бажарилиши шарти билан тан олиниши мумкин. Бундай вазиятларда, мажбуриятларнинг тан 
олиниши улар билан боғлиқ бўлган активлар ёки харажатларнинг тан олинишига олиб келади. 
Даромадларни тан олиш
4.47 
Даромадлар, келгуси иқтисодий нафнининг актив кўпайиши ёки мажбурият камайиши билан боғлиқ 
бўлган ўсиши юзага келганда ва ушбу ўсиш ишончли баҳоланиши мумкин бўлганида, фойда ва 
зарарлар тўғрисидаги ҳисоботда тан олинади. Бу дегани, амалда, даромаднинг тан олиниши 
активлар кўпайиши ёки мажбуриятларнинг камайишини тан олиш билан бир вақтда содир 
бўлишини англатади (масалан, маҳсулотлар ёки хизматларни сотиш натижасида активларнинг соф 
кўпайиши ёки қарзни тўлашдан воз кечиш натижасида мажбуриятларнинг камайиши). 
4.48 
Даромадни тан олиш бўйича одатда амалиётда қабул қилинган тартиблар, масалан даромадни у 
ишлаб топилганида тан олиш талаби, мазкур Концептуал асосда белгиланган тан олиш 
мезонларининг қўлланилишини ифода этади. Одатда бундай тартиблар, аниқликнинг етарлича 

---

Концепутал асос 
26 
©
МҲХС Фонди 
даражасига эга бўлган ва ишончли баҳоланиши мумкин бўлган моддаларнигина даромад сифатида 
тан олишга қаратилган.