Moliyaning xarakterli belgilari

«Byudjet tizimi to'g'risida»gi O'zbekiston Respublikasi qonuni.

O‘zbekiston Respublikasining “Byudjet tizimi to‘g‘risida”gi qonuni O‘zbekistonda byudjet jarayonining huquqiy asoslarini belgilab beradi. Unda O‘zbekiston Respublikasining respublika, mahalliy va budjetdan tashqari byudjetlarini shakllantirish, tasdiqlash, ijro etish va nazorat qilish tartiblari belgilab berilgan.

Qonunning asosiy maqsadlari quyidagilardan iborat:
Byudjet jarayonining shaffofligi va hisobdorligini ta'minlash
Byudjet boshqaruvida samaradorlik va samaradorlikni oshirish
Resurslarni milliy ustuvorliklar va ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanish maqsadlariga muvofiq taqsimlash
Byudjet ijrosi va bajarilishi to‘g‘risida o‘z vaqtida va to‘g‘ri hisobot berilishini ta’minlash
Qonunda byudjet jarayoniga jalb qilingan turli sub’ektlar, jumladan, Vazirlar Mahkamasi, Moliya vazirligi, Davlat byudjeti inspeksiyasi, mahalliy davlat hokimiyati organlari va boshqa tegishli idoralarning roli va mas’uliyati belgilab berilgan. Shuningdek, u soliq intizomi, qarzlarni boshqarish va moliyaviy hisobotlarning huquqiy asoslarini belgilaydi.
Umuman olganda, O‘zbekiston Respublikasining “Byudjet tizimi to‘g‘risida”gi qonuni O‘zbekistonda byudjet jarayonining asosini tashkil etuvchi, moliyaviy boshqaruvni to‘g‘ri tashkil etish va iqtisodiyotning barqaror rivojlanishini ta’minlashga ko‘maklashuvchi muhim qonun hujjatidir.


Tashqi qarzlar olish davlat dasturida qanday guruhlarga bo'linadi?

Davlat dasturidagi xorijiy kreditlar odatda ikki guruhga bo‘linadi: imtiyozli kreditlar va tijorat kreditlari. Imtiyozli kreditlar pastroq foiz stavkalari va uzoqroq to‘lov muddati kabi qulayroq shartlarga ega bo‘lib, odatda xalqaro moliya institutlari yoki xorijiy hukumatlar tomonidan beriladi. Tijorat kreditlari esa tijorat banklari tomonidan taqdim etiladi va foiz stavkalari yuqori va qaytarish muddati qisqaroqdir.

Davlat krediti qanday belgilarga ko‘ra klassifikatsiya qilinadi?

Davlat krediti kreditning maqsadi, moliyalashtirish manbasi, foiz stavkasi turi kabi bir qancha belgilarga ko‘ra tasniflanishi mumkin. Masalan, maqsadiga ko'ra davlat krediti investitsiya krediti, iste'mol krediti yoki ijtimoiy kreditga bo'linadi. Moliyalashtirish manbasiga ko'ra, uni ichki kredit yoki tashqi kredit deb tasniflash mumkin. Foiz stavkasi turiga ko‘ra, uni belgilangan foizli kredit yoki o‘zgaruvchan foizli kredit deb tasniflash mumkin.