Moliya va raqamli axborot texnologiyalari

 
AQSH elektron hukumat tizimi. 
AQSH da elektron hukumat deganda mamlakat aholisi bilan davlat o‘rtasida, 
shuningdek, davlat strukturasi va hukumat tashkilotlari bo‘lmagan muassasalar bilan 
o‘zaro aloqa o‘rnatish uchun mo‘ljallangan davlat kompyuter tizimlari tushuniladi. 
Bunday strukturalarga tadbirkorlik, jamoat tashkilotlari, hokimiyatning hududiy va 
munitsipal tashkilotlari misol bo‘la oladi. 
AQSHda elektron hukumat rivojlanishi bilan AQSH prezidenti xuzuridagi 
ma’muriyatning maxsus bo‘limi – Elektron hukumatni boshqarish (Office of E-
Government and Information Technology)shug‘ullanadi. Ushbu bo‘lim Mejment va 
byudjetni boshqarishning bir qismi hisoblanadi. Elektron hukumat tizimini Axborot 
texnologiyalari bo‘yicha Federal direktor shug‘ullanadi. 

---

119 
AQSHda axborot jamiyatini rivojlantirish yo‘nalishlaridan biri elektron 
hukumat tizimi yaratish hisoblanadi. Bu tizimi aholini kerakli axborot bilan 
ta’minlash vazifasini bajarish zarur.AQSHda elektron hukumat tizimi fuqarolarga 
tartibli hisobot va ochiqlik bilan olib boriladi. Hisobotlarni taqdim etish faqat 
aholiga qandaydir axborotni taqdim etish emas balki, aniq davlat tashkilotlari 
ko‘rsatkichlarini taqdim etish va bu ko‘rsatkichlarining aholiga taqdim etila oladigan 
monitoring vositalarini yaratish qaratilgan. SHu orqali fuqarolar hukumat 
tashkilotlarining foaliyati samaradoriligini baholab borishadi.
Tizimni loyihalashtirish jarayoning bir necha bosqichlari bo‘lib, ulardan 
uchinchi bosqichi muhim vazifalar echishga qaratilgan. Uchinchi bosqichda vazirlik 
saytlari interaktiv – turli onlayn xizmatlarni paydo bo‘lishi holatiga o‘tadi. AQSHda 
bu holat alohida shtatlar va munitsipaltetlarda jarimalarni to‘lash imkoniyati yoki 
Internet orqali litsenziyani uzaytirish jarayoni hisoblanadi. Bunday saytlarga misol 
sifatida 
Arizona 
shtatida 
IBM 
kompaniyasi 
tomonidan 
yaratilgan 
ServiceArizona(www.servicearizona.com) hisoblanadi. Bu saytda Internet orqali 
avtomashinalarni qayta ro‘yxatga olish va avtomobil belgilarini raqamlariga 
buyurtmalarni berish kabi bir qator xizmatlar to‘plamidan iborat.
To‘rtinchi bosqichda esa hukumat portallarini yaratish hisoblanadi. Bu 
bosqichda barcha davlat muassasalari uchun xizmatlar majmuasini ko‘rsatishni 
taqdim etish shartlari va vazifalari belgilb olinadi. Bunday davlat portallari AQSHda 
2000 yilda ochilgan FirstGov.Gov. (www.firstgov.gov) portali hisoblanadi. ushbu 
portal 20000 dan ortiq alohida davlat saytlarining birlashmasi hisoblanib, 27 
milliondan ortiq sahifaga ega va fuqarolarga onlayn holatida turli harakatlarni 
amalga oshirish imkonini beradi. Xususan, ijtimoiy sug‘urta kartasi bilan bog‘liq 
jarayonlardan tortib, milliy parklarda kemping uchun joyga buyurtma berishgacha.
Open Meeting tizimi fuqarolar tomonidan qilingan faoliyat natijalari va 
harakatlarining nazoratini kuchatirish maqsadida milliy tashabbuskorlik doirasida 
amalga oshirilgan tizimdir. Bu tizim aholiga takliflarni yo‘llash va ularga elektron 
pochta orqali interaktiv holatda javob olishlari imkoniyatini yaratadi. Bu tizimni 
yaratishadan 
qo‘yilgan asosiy maqsadlardan biri so‘rovlarni o‘tkazish 
soddalashtirish va turli manbalardan ko‘plab mulohazalarni yig‘ish va o‘rganib 
chiqishni ko‘zlangan. 
Mavjud ma’lumotlarga qaraganla Open Meeting tizimi faoliyatida 3000 dan 
ortiq inson qatnashgan va 1200 dan ortiq takliflar kiritilgan. Ushbu tizim fikrlarni 
erkin almashish, debatlarni o‘tkazish va yakuniy qarorlarni chiqarish kabi 
vazifalarni taklif etadi. 
Davlat portallarining o‘ziga xos ko‘riishlaridan biri aniq hududiy axborot 
portallarining mavjudligidir. Ushbu portallar keng ko‘lamli davlat xizmatlari va 
shaxsiy sektor sohalarining turli xizmatlarini taqdim etish vazifasini bajaradi. 
SHuningdek, turli davlat va munitsipal xizmatlaridan, elektron savdo – sotiq, 
internet – banking, va internet – ta’lim sohalarining xizmatlaridan foydalinish 
imkoniyati beradi.