Moliya tizimi va moliyaviy siyosat

Moliya tizimi va moliyaviy siyosat

Bajardi: Haqberdiyeva Marg’iyona

Tekshirdi: Umarov Oqil

Reja:

1. Moliyaning iqtisodiy mazmuni.
2. Moliyaning vazifalari.
3. Moliya tizimi. Davlat byudjeti, daromadlari va harajatlari.
"Moliya" arabcha so’z bo’lib “pul mablag’lari” degan ma’noni anglatadi. Moliya uzoq davom etgan tovar-pul munosabatlarining maxsuli bo’lib, davlatning iqtisodiy vazifasi va extiyojlari asosida shakllandi.
Moliya - pul resurslari bilan bog’langan bo’lib, bunday resurslarni xosil qilish, taqsimlash va ishlatish jarayonlari hamda shakllanishi tushunchalarini bildiradi.

Moliyaning vazifalari:

Taqsimlash ;
Rag’batlantirish ;
Ijtimoiy himoyalash ;
Iqtisodiy axborot berish vazifasi.

Taqsimlash vazifasi milliy daromadlarning pul fondlari shakllanishi asosida taqsimlanishidan iboratdir.

Birlamchi taqsimlash

• Bevosita ishlab chiqarishdagi taqsimlash - birlamchidir

Qayta taqsimlash

• Keyingi taqsimlanish qayta taqsimlanishdir

Rag’batlantirish vazifasi

Iqtisodiy rag’batlantirish ham avvalo moliyadan boshlanadi, bu ham pulni taqsimlashdan boshlanadi.
Soliq tizimidagi imtiyozlar to’lovlarda va subsidiyalarda rag’batlantirish o’z aksini topadi.
Boj haqini kamaytirish, mukofot fondlarini tashkil etish va ulardan foydalanish iqtisodiy faollikka undaydi.
Ularning biri eksport yoki importni rag’batlantirsa, ikkinchisi, bevosita ishlovchilarni yoki jamoalarni rag’batlantirishda foydalaniladi.

Ijtimoiy himoyalash vazifasi

Ijtimoiy himoyalash ham moliyadan boshlanadi va u orqali amalga oshiriladi.
CHunki, u avvalo, pul orqali, pul foizlari vositasida bajariladi va u pul tufayli amalga oshiriladi.
Ma’lumki, aholi qatlamida muxtoj qismlari ko’p , ya’ni yetim bolalar, qariyalar, nogironlar, kam daromadli oilalar shular jumlasidan bo’lib, ular o’z tirikchiligini yuritishni minimal darajada ta’minlashda ham doimo muxtoj bo’ladilar.
Ijtimoiy himoyalash esa shularni moliyaviy kafolatlashni talab etadi.

iqtisodiy axborot berish vazifasi.

Moliyaviy axborotlarni iqtisodiyotni boshqarishda, iqtisodiy faoliyatni baxolashdagi o’rni katta. Bu moliyaviy yakunlar xususida o’z vaqtida xabarlar berib turish orqali amalga oshadi. Moliyaviy ko’rsatkichlar orqali ishlab chiqarishni ko’zatish, moliyaviy fondlar xolati bo’yicha iqtisodiyot soxalarini muvozanati, bir-biriga monandligi kabilarni aniqlash imkoniti tuguladi.
Mavjud moliya munosabatlarining majmui – moliya tizimidir.

Moliya tizimi tarkibi

davlat moliyasi (davlat byudjeti);
korxonalar, firmalar kompaniya, kontsern, tashkilotlar moliyasi;
ijtimoiy - siyosiy, madaniy - mahrifiy faoliyat bilan shug’ullanuvchi tashkilotlar (siyosiy partiyalar, kasaba va ijodiy uyushmalar, yoshlar, xotin qizlar tashkilotlari kabilar);
maxsus maqsadli fondlar (masalan. “Umid”, “Ustoz”, “Maxalla” jamg’armalari, “Ulugbek”, “Orolni qutkarish” kabilar);
xayriya fondlari.

Moliya vazirligining vazifalari

davlatning moliya siyosatini amalga oshirish, moliyaviy rejalashtirish, moliviy manbalarni muvofiqlashtirish, moliyaga oid qonunlarni ishlab chiqish, soliq siyosatini amalga oshirish, monopoliyaga qarshi kurash olib borish;
mamlakat byudjetini tayyorlash va uni Oliy Majlis xukmiga taqdim etish;
davlat byudjetining ijrosini moliyalashtirish, harajatlarni nazorat qilish;
moliya tizimini takomillashtirish va uning mamlakat ijtimoiy xayotida faol ishtirokini ta’minlash;
barcha turdagi moliyaviy resurslarni davlat extiyoji uchun tuplash, mulk shaklidan qat’iy nazar moliyaviy intizom o’rnatish;

Davlat byudjetning daromad manbalari

Soliqlar
zayomlar
emissiya

Davlat byudjetning daromad manbalari

Soliqlar davlat byudjetining manbai bo’lib, xo’jalik faoliyatini rag’batlantirish va ijtimoiy himoya vazifalarini bajaradi. Soliqlarning ob’ekti va sub’ektlari bo’lib, uning me’yori, imtiyozliligi ham mavjud.
Davlat zayomlari qarz xisobiga shakllanadi. U korxona, tashkilotlar va fuqarolardan qarz olish xisobiga byudjet kamomadini qoplash maqsadida qo’llaniladi. Ular markaziy, maxlliy bo’lib muxlati tugagach davlat tomonidan sotib olinadi.
Emissiya qo’shimcha pullar chiqarish bilan bog’liq bo’lib, qo’ishimcha daromadir, ya’ni o’z harajatlarini qoplay olmaganda qo’llash mumkin bo’lgan vosita xisoblanadi, soliq va zayomlar miqdori yetarli bo’lmaganda foydalaniladi.

Davlat byudjetining harajatlari

Ishlab chiqarishni taraqqiy ettirish (investitsiyalash);
Davlatga qarashli maorif, soliqni saqlash, ijtimoiy ta’minot, madaniyat tarmoqlarini pul bilan ta’minlash (ijtimoiy, madaniy soxaga sarflar);
Mavjud davlat idoralarining harajatlari (boshqaruv harajatlari);
Mamlakat mudofaasini ta’minlash (Harbiy soxaga harajatlar).

E’tiboringiz uchun raxmat !!!