“Moliya” kafedrasi

O‘rtacha  tortilgan  kapital  bahosini  hisoblash  O‘rtacha  tortilgan  kapital 
bahosi (
), oddiy qilib aytganda firma tomonidan egalik qilinadigan kapitalning 
bahosi hisoblanadi. 1- jadval qarz kapitali, imtiyozli aksiya va oddiy aksiyaga ega 
firmaning  mo‘ljalli  kapital  strukturasi  orqali 
  ni  hisoblash  jarayonini  o‘zida 
aks  ettiradi.  Ikki  mavjud  bo‘lishi  mumkin  bo‘lgan  holat  2  ustunda  aks  etgan. 
Birinchisida,  A  panelida  firma  foydani  saqlash  orqali  kapital  strukturasida  oddiy 
aksiyalardan  foydalanib  barcha  ehtiyojlarini  qondira  oladi.  Ikkinchisida,  B 
panelida  firma  yangi  aksiya  emissiya  qilish  orqali  kapitalini  oshirishi  zarur. 
Masalan, firma ulushli moliyalashtirishni 75% mo‘ljalladi va uning joriy daromadi 
750 000 dollar, kompaniya yangi aksiya emissiya qilishidan avval $750 000/0.75 = 
$1  000 000  gacha  kapitalini  oshirishi  mumkin.  1 000 000  dollar  yoki  undan  kam 
kapital  xarajat  uchun  firmaning  tortilgan  o‘rtacha  kapital  bahosi  foydani  saqlash 
bahosi  orqali  hisoblanishi  mumkin  (A  panel  1-jadvalga  ko‘ra).  1 000 000  dollar 
yoki  undan  ko‘proq  yangi  kapital  bahosi  uchun,  yangi  yuqori  oddiy  aksiyaning 
bahosining ta’sirini hisobga olish zarur (B panel 19.1- jadvalga ko‘ra). 
 
 
 
                                                           
113
Butun  firmaning  kapital  bahosini  hisoblash  uchun  bir  qancha  holatlar  mavjud.  Bunday  holatda  firma 
tomonidan qo‘llaniladigan zaruriy vaznlar kapitalning bozor qiymatiga bog‘liq. Hisob qiymatiga qaraganda 
bozor  qiymati  ma’lum  bir  paytdagi  moliyalashtirish  manbalarining  bahosini  to‘g‘ri  aks  etadi.  Shunga 
qaramay, firma xususiy bo‘lsa, hisob qiymatidan foydalanishi mumkin. 

---

186 
 
19.1-jadval