«Moliya» kafedrasi «Moliya» fanidan kurs ishi mavzu: Investitsion banklar va ularning asosiy vazifalari. Bajardi

Investitsion bank nima

Investitsion bank  – maxsuslashgan fond operatsiyalarini bajaradigan kredit tashkiloti.

Investitsion banklar ilk marta 1933-yili AQShda boshqa moliyaviy institutlardan ajratib olindi. O’shanda Kongress Glass-Stigall Qonunini qabul qilgan bo’lib, unga ko’ra banklarga qimmatli qog’ozlar bozorida depozitlarni oshib ketishi va aralshuvi sabali faoliyatini chekladi. Bu ish Buyuk depressiya vaqtida jamg’arma qo’yuvchilarning vositalarini spekulativ investitsion operatsiyalardan himoyalash uchun amalga oshirilgan.

Natijada investitsion banklar orasida Morgan Stanley, Bank of America Merrill Lynch, Goldman, Sachs & Co., JP Morgan, Citi, Credit Suisse kabi ko’plab jahon liderlari paydo bo’ldi. 1999-yil Qonun hukumatining o’zgarishi sababli ularning bozordagi holati saqlab qolindi.

Investitsion banklarning asosiy faoliyat turlariga quyidagilar kiradi:

• 
  Qimmatli qog’ozlarni chiqarish va sotishdagi yordam,anderrayting;
  
• 
  Qimmatli qog’ozlarni joylashtirishda garantiya berishi;
  
• 
  Korporativ moliyalshtirshdagi ichki va tashqi balanslash tashkiloti (kreditlar,veksellar, jblgatsiyalar,aksiyalar);
  
• 
  Kompaniyani qayta tashkilashtirishda ishtirok etish;
  
• 
  Sindirlangan kreditlar va shu kabi ishlarni tashkillashtirish;
  
• 
  Individual va institutsional mijozlar uchun brokerlik xizmati;
  
• 
  Qimmmatli qog’ozlar bilan dilerlik operatsiyalar;
  
• 
  Real va portfel aktivlari va fondlari bilan boshqaruv.
  

Bugungi kunda investitsion sifatida banklarning maxsuslashishi – to’laqonli mustaqil va rahbariyatning erkin qarori asosidadir. Rossiyaning investitsion institutsiyalri sifatida KIT Moliya Investitsion Bank , BKS – Investitsion Bank va boshqalar namoyon bo’ladi. Bunda ular qoidaga muvoviq investitsion faoliyat bilan cheklanmaydilar va o’zlarining mijozlariga boshqa xizmatlarni ham taklif qilishadi.
10 ta dunyoning eng yirik investitsion banklari

1. JP Morgan – 60 dan ziyod davlatlarda faoliyat yuritayotgan eng yirik investitsion banklardan biri. Bank bank nvestitsiyalari,g’aznachilik, qimmatli qog’ozlar hamda aktivlarni boshqarish bilan bog’liq xizmatlarni taklif qiladi va jismoniy bilan yuridik shaxslar bilan ishlaydi. JP Morgan 8 % lik bozor ulushi bilan xalqaro bank investitsiya nazorat tarmog’I bo’yicha birinchi o’rinni egallaydi. U Glabal Finance kompaniyasi tomonidan Shimoliy Amerikaning eng yaxshi investitsion banki premiyasiga loyiq topildi. 2016-yilgacha bank komission investitsiyalar tarmog’ida 5,7 mlrd AQSh dollari foyda ko’rdi.

2. Goldman Sachs – moliyaviy tashkilotlar, korporatsiyala, hukumat va yuqori qiymatli aktivlarga ega shaxslarga keng ko’lamli mahsulotlar hamda xizmatlar ko’rsatadigan investitsion, faol bank tashkilotidir. Kompaniya 4 ta bank segmenti bilan ishlaydi: bank investitsiyasi, institutsional mijozlarga xizmat ko’rsatish, investitsiyalar bilan reditlash boshqaruvi. Bank investitsiyasi segmentida 2016-yil komission investitsiyasi summasi 5 mlrd AQSh dollarini tashkil etgan. 2016-yil Global Finance kompaniyasi Goldman Sachs bankini M A bozori bo’yicha eng yaxshisi deb e’lon qildi. 2018-yil 20-martga muvoviq bankning bozor kapitalizatsiyasi 103 mlrd. AQSh dollaridan oshdi.

3. Bank of America Merill Lynch – (BAML) Bank of America korporatsiyasining bo’limi bo’lib, korporativ va investitsion bank hisoblanadi. Bu capital boshqaruvi, qimmatli qog’ozlar bilan savdo-sotiq va shuningdek bank investitsiyalarining molivayiy korporatsiyalari xizmatilari bilan shug’ullanadi. Bank Amerikada bank investitsiyalari komission muvofiqligi bo’yicha 3-o’rinni egalladi. 2016-yil bo’yicha bank bank investitsiyalri komission tarmog’I bo’yicha 4,5 mlrd. AQSh dollari foyda ko’rdi. Global Finance kompaniyasi Bank of America Merill Lynch bankini eng yaxshi kredit banki deb atadi, the banker kompaniyasi esa jismoniy shaxslar uchun eng progressive investitsion bank deb atadi.

4. Morgan Stanley – o’zining mahsulotlari va xizmatlarini dunyo bo’ylab korporatsiyalar, hukumatlar, tashkilotlar hamda alohida shaxslarga taqdim etadi. Bank 3 xil biznes segmentida ishlaydi:tashkilot qimmatli qog’ozlari, capital boshqaruvi va investitsiya boshqaruvi. Investitsiyalarni boshqarish segmenti bank investitsiyalaridan daromad oladi. Bu esa unga ko’chmas mulk investitsiyalri tushumi va bank fondi savdo-sotig’idan tushdi. Bankning asosiy office Nyu-Yorkda joylashgan. Bankning asosiy oficlari shuningdek London, Tokio, Gongkong va boshqa markazlarda joylashgan. 2016-yil Morgan Stanley Global Finance kompaniyasi tomonidan Shimoliy Amerikaning va AQShning eng yaxshi aksioner banki deb atadi.

5. Citigroup – 200 million mijozga ega xalqaro moliyaviy xolding kompaniyasi. Citi Institutsional Clients Group (ICG) moliyaviy tashkilotlar, korporatsiyala, hukumat va yuqori qiymatli aktivlarga ega shaxslarga keng ko’lamli mahsulotlar hamda xizmatlar ko’rsatadigan investitsion, faol bank tashkilotidir. Kompaniya 5 ta bo’limga ega: capital bozorini tashkil etish, korporativ va investitsion bank xizmatlari, qimmatli qog’ozlar bozori va operatsiyalari, xususiy banklarning (Citi Private Bank) g’aznachilik va savdo qarorlari. 2016-yil bo’yicha bank bank investitsiyalri komission tarmog’I bo’yicha 3,8 mlrd. AQSh dollari foyda ko’rdi. 6. Barclays Capital – Barclaysning investitsion bo’limidir. Tashkilot moliyaviy konsultatsiya xizmatlarini taqdim etadi, capital va moliyalashtirishni jalb etish, shuningdek hukumat hamda dunyo bo’yicha korporatsiya risklarini boshqarish. 2016-yil bo’yicha bank bank investitsiyalri komission tarmog’I bo’yicha 3,2 mlrd. AQSh dollari foyda ko’rdi. Barclays The Banker aksiyalari bilan bog’liq, qimmatli qog’ozlar bo’yicha eng yaxshi investitsion rivojlangan banki deb tan olindi.

7. Credit Suisse Group - avtoritet investitsion banklardan biridir va 2017-yil 30-sentabrga ko’ra capital aktivlari bilan boshqaruv bo’yicha (91,345 trln. Shveytsariya franki) investitsion banklardan biridir. Bank 2 ta xalqaro bo’limdan iborat: jismoniy shaxslarga bank xizmatlarini taqdim etish va kapitalni boshqarish (Private Banking  wealth Management) hamda bank investitsiyalari(Investment Banking). Bank investitsiyalari bo’limi qimmatli qog’ozlar bilan bog’liq xizmatlar va korporatsiyalar, hukumatlar, tegishli investorlar, yuqori aktivli qiymatlarga ega fuqarolarga moliyaviy konsultatsiyalar o’tkazish bilan shug’ullanadi. 2018-yil 20-martiga ko’ra Credit Suisse ning moliyaviy kapitalizatsiyasi 46 mlrd dollarni tashkil qilgan.

8. Deutsche Bank – yonaki aktivlar bo’yicha Yevropaning eng yirik banklaridan biridir. U o’zida 5 ta korporativ bo’linmalarni bog’laydi: Korporativ banking va qimmatli qog’ozlar (CB  S), xalqaro transaksion bank operatsiyalari, nemis aktivlari va kapitali boshqaruvi ( Deutsche asset  Wealth Management), xususiy va biznes-mijozlar hamda noasosiy faoliyat bo’yicha bo’linmalar. CB  S bank investitsiyalari va barqarorlashgan daromad operatsiyalari bo’yicha asosiy tashkilotlardan biri hisoblanadi. Greenwich Associates komponiyasi Deutsche Bank ni bozor ulushi bo’yicha daromadlarnio barqarorlashtirish operatsiyalariga ko’ra birinchi o’ringa qo’ydi. The Banker kompaniyasi Deutsche Bank ni kapitalni jalb qilish va aksiyalarni birlanchi joylashtirish bo’yicha eng investitsion bank deb atadi.

9. wells Fargo – dunyoda bozor qiymati bo’yicha eng qimmat bankdir. U AQShda o’zining mahsuloti va xizmati bo’yicha birinchi, ikkinchi va uchinchi o’rinlarda turadi. Kompaniya 4 asosiy biznes-guruhidan iborat: umumiy banking, kapitallar, brokerlik xizmatlari va nafaqaviy ta’minlanganlik, iste’mol kreditlari, optiv banking. 2016-yil Wells Fargo ning bank investitsiyalaridan tushgan daromadi 2 mlrd dollardan oshdi.

10. UBS – bu 50 dan ortiq davlatlarda office mavjud bo’lgan xalqaro tashkilotdir. U 6 ta biznes bo’linmalarini namoyon qiladi: capital boshqaruv, Amerikada capital boshqaruvi, korporativ faoliyat, xalqaro aktivlarni boshqarish, investitsion bank, korporativ markaz. Investitsion bank (UBS Investment Bank) mijozlarga xizmat ko’rsatish va 2 ta bo’limda capital boshqaruvini taqdim etadi:korporativ mijozlar qarorlari va investitsion mijozlar xizmati. Global Finance kompaniyasi 2016-yil eng yaxshi investitsion bank deb e’tirof etdi.

Faqatgina investitsion faoliyat bilan shug’ullanuvchi kompaniyalardan farqli ravishda banklar o’z mijozlariga ko’plab unikal imkoniyatlar taqdim qiladi: hisob va omonat schyotlarini joriy qilishni, valyuta operatsiyalarini bajarish, mijozlarga bizneslarini kreditlash va boshqa imkoniyatlarini beradi. AQSh va G’arbning boshqa davlatlarida bank va investitsion kompaniyalarini bo’lish haqida gap ketayotganda, Rossiyada moliyaviy – kredit tashkilotlari xizmat ko’rsatish ro’yxatlarini kengaytirib, investitsion faoliyatni olib borishda yangi vositalardan foydalanmoqda.

Investitsion banklar odiy banklardan quyidagi xizmatlarni taklif qilishi bilan ajralib turadi:

Brokerlar hisoblanadi (qimmatli qog’ozlar, homashyo, valuta savdosi va xizmatlarida o’rtakash bo’lib). Derivativ ishlarni amalga oshiradi.

 mijozlar oldida hisobot beradi – savdoni hosil qilish uchun butun bozor bo’yicha analitika siyosatini olib boradi;

 qimmatli qog’ozlar, biznes haridi bo’yicha analitik hamda konsultatsion xizmatlarni taqdim etadi. Bozor tadqiqotini olib borish va anderayting xizmat ko’rsatish.

 yirik korporatsiyalar va hukumat ehtiyojlari uchun bozor moliyaviy va capital oqimini ta’minlash.

B ugungi kunda moliyaviy – kretid institutlari shunday rivojlanish bosqichiga chiqdiki, ular fodalanadigan vositalar va masulotlar endilikda investorlar va mijozlar talabini qondirlmaydi. Investitsion banklarning jahon xarakteriga ta’sirlaridan biri jismoniy shaxslarda erkin pul vositalari hajmining oshganligidadir.

Shuni tushunish kerakki, bozor iqtisodiyotida katta rol o’ynaydi. Banklar bular qishloq xo’jaligi sektori, ishlab chiqarish sektori, savdo va xizmat sektorlarini jismoniy shaxslar bilan bog’laydigan darajadir. Bu ulkan rol bank sektorini va investitsion yo’nalishdagi xususiy faoliyat xarakterini kengaytirishga sabab bo’ladi.

Nega investitsion faoliyat bilan shug’ullanuvchi tashkilotlar kengayishga va investitsion bank bo’lishga intiladi? Bunga bir qancha inkor etib bo’lmas sabablar mavjud, ayniqsa:

 investitsiya uchun yetarli darajada vositalar hajmining mavjudligi;

 taqdim etillayotgan xizmatlar miqdorining oshirilishi;

 yanada ko’proq investitsion proyektlarni amalga oshirish imkoniyati;

 investitsion bozorda sezirarli va ahamiyatli rol.

Investitsion banklarning funksiyalari:

 analitik (sarrmoya kiritish uchun obyekt tanlash);

 konsalting (investitsiya strategiyasini shakllantirishga yordam);

 ekspertli (barcha investitsion ishlarga hamrohlik qilish, investitsion portfelni shakllantirish);

 organization (hisoblarni kiritish, pul operatsiyalarini vujudga keltirish);

 dillerlik (qimmatli qog’ozlarni joylashtirish).