Молия” кафедраси ҳ.Ҳ. Имомов “давлат қарзларини бошқариш” фани бўйича

6-мавзу.Давлат молияси тизимида давлат кредити ва давлат қарзларини шакллантириш ва бошқариш. Давлат кредитининг мазмуни ва объектив зарурлиги. Давлат томонидан ички маблағни жалб қилиш, активларни ички манбалардан (резидент-юридик ва жисмоний шахслардан) жалб этиш ҳамда бунинг натижасида Ўзбекистон Республикасининг қарз олувчи сифатидаги ёки қарз олувчи резидентларнинг ўз кредитларини (қарзларини) тўлашига кафил сифатидаги мажбуриятлари вужудга келиши. Давлат кредити ички ва ташқи кредит муносабатлари каби турларга бўлинади. Давлатнинг кредит муносабатлари натижасида давлат қарзи вужудга келади. Давлат томонидан хориждан маблағ жалб қилиш, активларни хориж манбаларидан (чет эл давлатларидан, норезидент юридик шахслардан ва халқаро ташкилотлардан) жалб этиш ҳамда бунинг натижасида Ўзбекистон Республикасининг қарз олувчи сифатидаги ёки қарз олувчи резидентларнинг ўз кредитларини (қарзларини) тўлашига кафил сифатидаги мажбуриятлари юзага келиши.
Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлиги ҳузуридаги Республика йўл жамғармаси мақсади. Бандликка кўмаклашиш давлат жамғармасининг асосий вазифлари: иқтисодий тизимни малакали ишчи ва хизматчилар билан таъминлаш; бир тармоқдаги ортиқча меҳнат ресурсларини қайта малакасини ошириш; махсус меҳнат биржаларини ташкил этиш; ишсизларни моддий таъминлаш.
Давлатнинг облигацион заёмлари: турлари, эмиссия тартиби ва уларни жойлаштириш. Давлат қарзлари ва уларни бошқариш усуллари. Давлат кредити муносабатларининг замонавий инструментлари. Давлат облигацион заёмлари. Республикамизда қисқа, ўрта ва узоқ муддатли облигацион заёмлар.
Облигация (лотинча obligatio сўзидан, мажбурият)-бу унинг эгаси қарз берганлигидан гувоҳлик берувчи ва унга ушбу қимматли қоғознинг номинал қийматини унда кўрсатилган муддатда белгиланган (қатъий) фоиз тўланган ҳолда қоплаш мажбуриятини тасдиқловчи қимматли қоғоздир.
Давлат қарзларини бошқариш муаммолари. Давлат қарзларини бошқаришнинг усуллари: қайта молиялаш; заёмлар конверсияси; заёмлар консолидацияси; қарзларни унификациялаш; заёмлар пролонгацияси; заёмлар нулификацияси; қарзларни репатриация қилиш; қарзларни қайта сотиб олиш(РЕПО операцияси).