Moliya-iqtisod

III bob bo’yicha xulosa

Ko’rib o’tganimizdek, hali barcha amaliyotdagi kamchiliklar va qoidabuzarliklarni sanab o’tmagan bo’lsakda, to’g’ri soliqlarni undirishda xatoliklar ancha ko’pligi shularning o’zidan ham anglashilmoqa. Yuqorida qayd etilgandek, xatoliklarning eng ko’p tarqalgani va deyarli barcha turdagi soliq turlarini undirishda yo’l qo’yilayotgani bu soliq solinadigan bazani aniqlash, soliq solinadigan bazadan kelib chiqqan holda unga to’g’ri soliq stavkasini qo’llash bilan bog’liq. Shuningdek ko’chilik holatlarda berilgan soliq imtiyozlaridan to’g’ri va samarali foydalana olmaslik holatlari uchramoqda. Bularning barchasi soliq to’lovhcilarning iqtisodiy savodxonligi pastligidan dalolat beradi, ularning soliq sohasidagi bilimlarga yetarlicha ega emasligi va amaldagi qonunchilikdagi o’zgarishlardan xabarsizligini tasdiqlaydi.

Fikrimizcha, sanalgan xatoliklarni kamaytirish uchun Respublikamizda soliq nazoratini va ularning tashkiliy asoslarini yanada kuchaytirish kerak. Bu borada xorijiy mamlakatlar tajribasidan samarali foydalanish yaxshi natija beradi. Ko’pgina mamlakatlarda, ayniqsa, g’arbda soliq to’lashdan bo’yin tovlash

holatlarini xalq xo’jaligining tarmoqlari va faoliyat turlaridan kelib chiqib tadqiq

etadilar. Afsuski, biz mamlakatimiz bo’yicha ana shunday ma’lumotlarga ega emasmiz. Bizda ham hech bo’lmaganda, kompleks tekshiruvlar yakunlari bo’yicha soliqlarni to’lashdan bo’yin tovlashga doir ma’lumotlarni o’rganish va tahlil etish tashkil etilsa maqsadga muvofiq bo’lar edi. Qaysi tarmoqlarda va qanday soliq turlari bo’yicha bo’yin tovlashlar mavjudligini, ularning sabablarini soliq qonunlari va yo’riqnomaviy hujjatlarning zaif tomonlarini aniqlash lozim. Shu tariqa biz soliqlarning davlat budjetiga to’liq va o’z vaqtida kelib tushishiga yo’l topishimiz mumkin.