Давлат бюджетида, молия тизимининг бошқа бўлинмаларидан фарқли ўлароқ икки тушунчанинг терминологик қўшилиши мавжуд
Бюджет – иқтисодий (молиявий) категория сифатида
Бюджет – мамлакатнинг асосий молиявий режаси сифатида
Демак, Давлат бюджети дейилганда, энг аввало, икки тушунчанинг қўшилиши тушунмоқ керак
Давлат миқиёсида ялпи ички (миллий) маҳсулотни тақсимлаш натижасида вужудга келадиган иқтисодий (молиявий) муносабатлар (иқтисодий категория) шакли сифатида давлатнинг асосий молиявий режаси
Шу категориянинг намоён бўлиш шакли сифатида давлатнинг асосий молиявий режаси
Давлат бюджетининг характерли хусусиятлари
Бевосита давлат (ҳукуматга) тегишли эканлик
Ягоналик (бирлик) ва марказлашув-нинг юқори даражада эканлиги
Бюджет ресурсларини шакллантириш ва улардан фойдаланишда демократизми
Давлат бюджети молиянинг таркибий қисми сифатида, унинг бошқа бўлинмалари сингари, икки ҳил функцияни бажаради:
Тақсимлаш
Давлат бюджети молиянинг таркибий қисми
Назорат
Ялпи ички маҳсулотни Давлат бюджети орқали тақсимлаш, бир вақтнинг ўзида ўзаро боғланган ва маълум даражада нисбатан мустақил ҳам бўлган уч босқичга эгадир
Умумдавлат пул фондини шакллантириш (бюджет даромадлари)
Ҳудудий ва маълум мақсадларга мўлжалланган кўп сонли бюджет фондларини яратиш
Бюджет фондидан фойдаланиш (бюджет ҳаражатлари)
Давлат бюджетининг назорат функциясининг хусусиятлари
Тўлиқ қамраб олиш универсал характерлик
Назоратни марказлаш-тирилган ҳолда қуйигача олиб бориш
Императивлилик, қаттиқ мажбурийлик
Бюджетнинг назорат функцияси, одатда, қуйидаги мақсадларини кўзда тутади
Давлат бюджетининг даромадларини ошириш учун пул маблағларини мобилизация (жалб) қилиш
Маблағларни сарф этишда уларнинг қонунийлигини таъминлаш
Do'stlaringiz bilan baham: |