Bu davlatning o‘z vazifa funksiyalarini bajarish va kengaytirilgan takror ishlab chiqarish sharoitlarini ta’minlash maqsadida markazlashgan va markazlashmagan pul fondlarini shakllantirish jarayonida yuzaga keladigan, davlat tomonidan tashkil
qilinadigan pul munosabatlari yig‘indisidir.
Kapitalni
byudjetlashtirish
Бюджетирование
капитала
Capital budgeting
Asosiy kapitalga investitsiya kiritish bo‘yicha qaror qabul qilish jarayoni
Kapital strukturasi
tanlovi
Выбор структуры
капитала
Capital structure
decision
Moliyalashtirish bo‘yicha tanlovlar va uzoq muddatli moliyalashtirish mabalari
nuqtayi nazaridan qaror qabul qilish jarayoni.
Aylanma kapital menejmenti
Управление
оборотным капиталом
Working capital management
Joriy aktivlar va qisqa muddatli moliyalashtirish menejmenti.
Moliya bozorlari
Финансовые
рынки
Financial markets
Moliyaviy munosabatlarning har qanday turida moliyaviy operatsiyalarni amalga
oshirishga ko‘maklashuvchi institutlar.
Muqobil qiymat
Альтернативная
стоимость
Opportunity cost
O‘tkazib yuborilishi kerak bo‘lgan keyingi eng yaxshi muqobil nuqtayi nazaridan
tanlov qabul qilish bahosi.
Samarali bozor
Эффективный рынок
Efficient market
Qimmatli qog‘ozlar narxlari istalgan vaqtda qimmatli qog‘ozlar va ularning haqiqiy oshkora qiymatlari haqidagi ommaviy ma’lumotlarda to‘liq aks etadigan
bozor.
Moliyaviy strategiya
Финансовая
стратегия
Financial strategy
Strategik qaror qabul qilish rejasini amalga oshirishdagi moliyaviy texnikalarga
asoslanuvchi boshqaruv yondashuvi.
Moliya mexanizmi
Финансовый механизм
Financial mechanism
Taqsimot va qayta taqsimot munosabatlarining keng tizimini amalga oshirish,
daromad va jamg‘armalarni tashkil qilish, markazlashgan va markazlashmagan pul fondlarini tuzishni ta’minlovchi shakl va usullar yig‘indisidan iboratdir.
Davlat moliyasi
Государственные финансы
Public Finance
davlatning funksiyalari va vazifalarini
bajarish hamda kengaytirilgan takror ishlab chiqarish uchun sharoitlarni yaratish maqsadida markazlashtirilgan pul mablag'lari fondlarini shakllantirish, taqsimlash va ulardan foydalanish jarayonida vujudga keladigan iqtisodiy munosabatlar tizimi.
Diversifikatsiya
Диверсификация
Diversification
Risk darajalari bo‘yicha turli xususiyatga ega aktivlar to‘plamiga investitsiyalashni
anglatadi;
Birlamchi bozor
Первичный рынок
Primary market
Qarz oluvchi shaxslar (korporatsiya yoki davlat) yangi chiqargan qimmatli qog‘ozlarini (aksiya yoki obligatsiya) ularning dastlabki xaridorlariga sotadigan
moliya bozoridir
Ikkilamchi bozor
Вторичный рынок
Secondary market
Ilgari chiqarilgan qimmatli qog‘ozlar qayta sotiladigan moliya bozoridir.
Brokerlar
Брокеры
Brokers
qimmatli qog‘ozlar sotuvchilari va xaridorlari o‘rtasida vositachilar, investor
agentlardir;
Dilerlar
Дилеры
Dealers
Belgilangan narx bo‘yicha qimmatli qog‘ozlar sotuvi va xaridini amalga oshirish
bilan sotuvchi va xaridorlarni bog‘laydi
Pul bozori
Денежный рынок
Money market
Faqat qisqa muddatli qarz vositalari savdosi amalga oshiriladigan moliya bozoridir
(umumiy holatda ularni so‘ndirishning dastlabki muddati bir yildan oshmaydi).
Davlat moliyasi
Государствен-ние финансы
Public Finance
davlatning funksiyalari va vazifalarini bajarish hamda kengaytirilgan takror ishlab chiqarish uchun sharoitlarni yaratish maqsadida markazlashtirilgan pul mablag'lari fondlarini shakllantirish, taqsimlash va ulardan foydalanish jarayonida vujudga
keladigan iqtisodiy munosabatlar tizimi.
Diversifikatsiya
Диверсифика-ция
diversification
Risk darajalari bo‘yicha turli xususiyatga ega aktivlar to‘plamiga investitsiyalashni
anglatadi;
Moliyaviy institutlar
Финансовые институты
Financial institutes
Investorlar bilan omonatchilar o`rtasida faoliyatning o`zlari mashg`ul bo`lgan turidan foyda oluvchi vositachilik faoliyati bilan shug`ullanadigan shaxslardir. Banklar, pensiya va investitsiya fondlari, sug`urta kompaniyalari, tovar, xom
ashyo va fond birjalari, aktsiyadorlar va boshqalar moliyaviy vositachi sifatida harakat qiladilar
Moliyaviy vositachilar
Финансовые посредники
Financial intermediaries
Qo`yilgan vazifalarni hal etish uchun taqsimlash va nazorat vazifasini bajaradilar, zero to`plangan fondlarni to`g`ri taqsimlashgina emas, balki ulardan jamiyat uchun nag`adar samarali, qanday foyda bilan ishlatilayotganligini nazorat qilish ham
muhim
Kapital bozori
Рынки капитала
Capital markets
Barcha institut va ishtirokchilar bo`lib, ular uzoqmuddatli moliyaviy
instrumentlar operatsiyalarini amalga oshiradi.
Venchur capitalist
Венчур
капиталист
Venture capitalist
Investitsiya firmasi (yoki yakka investor), biznes boshlash uchun (start-ups ) pul
taqdim etadi
Spot bozor
Спот рынок
Spot market
Naqd pul bozori
Fyucherslar
bozorlari
Фьючерсные
рынки
Futures markets
Kelajakdagi aniq sanada nimanidir sotish va sotib olish mumkin
Tartibga solinadigan fond birjasi
Организован-ние биржи ценных
бумаг
Organized security
exchanges
Qimmatli qog’ozlar savdosini tashkillashtiruvchi rasmiy tashkilot
Ochiq bozorlar
Внебиржевые ринк
Over-the-counter markets
Tartibga solinadigan fond birjasidan tashqari barcha bozorlar. Pul bozori ochiq bozor hisoblanadi. Korporativ obligatsiyalarning ko’p qismi aynan ochiq
bozorlarda sotiladi.
Investitsion bankir
Инвестиционный
банкир
Investment
banker
Moliyaviy mutaxassis bo’lib, kompaniyaning yangi mijozlariga yangi kafolatlar va
fondning o’sishi bo’yicha maslahatlar berib boradi.
Anderrayt
Андеррайтинг
Underwriting
Yangi maxsulotni sotib olish yoki qayta sotish ishi deyiladi. Yangi emissiya qilingan qimmatli qog’ozlarni kerakli (foydali) narxda sota olish riski investitsion
banker tomonidan prognoz (anderrayt) qilinadi.
Anderrayterlik
spredi
Спред
Андеррайтера
Underwriter’s
spread
Kapital jalb qilayotgan korporatsiya oladigan narx va qimmatli qog’ozlarni
birlamchi ommaviy joylashtirish narxi o’rtasidagi farq.
Sindikat
Синдикат
Syndicate
Investitsion bankirlarning guruhi bo’lib shartnomaviy ravishda yangi aksiyalarni
sotish va xarid qilishga yordam beradilar.
To’g’ridan to’g’ri
sotish
Прямые продажи
Direct sale
Investitsion bank xizmatlaridan foydalanmagan holda qimmatli qog’ozlarni
investorlarga sotish.
Emission xarajatlar
Эмиссионние
расходы
Flotation costs
Muayyan turdagi qimmatli qog’ozni emissiya qilish bilan bog’liq xarajatlar
Murakkab foiz
Сложние проценты
Сompound interest
Shunday holatki unda foiz hisoblangan investitsiyaning dastlabki qiymatiga
qo’shib boriladi. Ikkinchi davrda dastlabki investitsiyadan foiz va birinchi davrdagi foizlar qo’shiladi.
Kelgusi qiymat omili
Фактор будущей
стоимости
future value
factor
(1 + 𝑟)𝑛 qiymati kelgusi qiymatni aniqlashda joriy davrga ko’paytiriladi
Joriy qiymat omili
Настоящее
значение коэффициента
present value factor
1 qiymati joriy qiymatni aniqlashda kelgusi davrga ko’paytiriladi
(1+𝑟)𝑛
Joriy qiymat
Текущая
стоимость
present value
talab etilgan qaytim darajasida joriy davrga diskontlangan kelgusi qiymatning
bugungi dollardagi qiymati
Annuitet
Аннуитет
annuity
ma’lum davrlar mobaynida teng qiymatli to’lovlarni bildiradi
Oddiy annuitet
Обычный
аннуитет
ordinary annuity
to’lovlar har bir davrning ohirida amalga oshiriladi
Murakkab annuitet
Сложний
аннуитет
compound
annuity
ma’lum bir davr davomida davr ohirlariga kelib, bir xil summadagi mablag’larni
depozitga qo’yish yoki investitsiyalashni bildiradi
oddiy annuitet bo’lib unda annuitet to’lovlari har bir davr boshida amalga
oshiriladi
Biznes reja
Бизнес-план
Business plan goals
bu biznesda qo’llaniladigan shunday vositaki, siz shu vositaning to’la ishlashini ta’minlash bilan birga loyihangizni muvoffaqiyatini amalga oshishini ham
taminlaysiz.
Moddiy xarajatlar
Материальные
затраты
Material costs
xom-ashyo va asosiy materiallar, yordamchi materiallar, yoqilg’i, energiya va
boshqa xarajatlardan iborat.
Mehnat haqi xarajatlari
Затраты на оплату труда
Labor costs
asosiy ishlab chiqarish xodimlarining ish haqi mukofotlari, rag’batlantiruvchi va tiklovchi (qoplovchi) to’lanmalar, natural haq sifatida beriladigan mahsulotlarning
qiymati, tuzilgan shartnomalar bo’yicha xodimlarga beriladigan mehnat haqi va boshqa to’lanmalarni o’z ichiga oladi
Ishonchnoma
Прокси
Proxy
ovoz berish vositasi bo‘lib, korporatsiyaning yillik majlislarida ma’lum bir tarafga
ishonch bildiruvchi shaxs o‘rniga vaqtinchalik ovoz berish vakolatini beradi
Ishonchnoma uchun
kurash
Бой за прокси
Proxy fight
aksiyadorlar yig‘ilishida qarorlarni nazorat qilish maqsadida ishonchnoma ovozi
uchun raqib guruhlar o‘rtasidagi kurashdir.
Ko‘pchilik saylash
Голосование большинством
Majority voting
har bir aksiya aksiyadorga bitta ovoz huquqini beradi va direktorlar kengashidagi har bitta lavozim uchun alohida ovoz beriladi. Natijada ko‘p sonli aksiyalar
direktorlar kengashini saylash kuchiga ega bo‘ladi
Kumulyativ saylash
Кумулятивное голосование
Cumulative voting
har bir aksiya aksiyadorga saylanishi kerak bo‘lgan direktorlar soni miqdoricha ovoz sonini beradi. Aksiyador hamma ovozini bitta nomzodga yoki turli
nomzodlarga berishi mumkin.
Ustunlik huquqi
Преимущест-
венное право
Preemptive right
oddiy aksiya egasiga korxonaga egalik qilishda proportsional ulushini davom
ettirish vakolatini beradi.
Huquq
Право
Right
aksiyadorlarga dastlabki 2-10 haftalikda maxsus narxlarda ma’lum miqdordagi
yangi aksiyalarni sotib olish imkoniyatini beruvchi sertifikatdir.
Kumulyativ
xususiyat
Накопительная
особенность
Cumulative
feature
o‘tgan va to‘lanmagan imtiyozli aksiya dividendlari har qanday oddiy aksiya
dividendlari e’lon qilinmasdan oldin to‘lanish talabidir
Himoyaviy ta’minot
Защитное обеспечение
Protective provisions
bu investorlarning qiziqishini himoya qiluvchi ta’minotdir. Agar amortizatsiya fondi to‘lovi amalga oshirilmasa yoki moliyaviy qiyinchilik tufayli korxona imtiyozli aksiyalarga dividendlar to‘lay olmasa, himoyaviy ta’minot – ovoz berish
huquqini yoki oddiy aksiya dividendlari to‘lovini cheklash imkoniyatini beradi
Konvertatsion imtiyozli aksiya
Конверти-руемие
привилегиро- ванние акции
Convertible preferred stock
investorning tanloviga ko‘ra imtiyozli aksiyalar ma’lum miqdorda oddiy aksiyalarga konvertatsiya qilinishi mumkin.
Chaqiruv ta’minoti
Обеспечение
досрочного выкупа
Call provision
bu korporatsiyaga o‘zining imtiyozli aksiyalarini investorlardan ma’lum bir
davrdan so‘ng e’lon qilingan narxlar asosida qayta sotib olish huquqini beruvchi ta’minotdir
Xarid fondi ta’minoti
Обеспечение выкупного фонда
Sinking-fund provision
bu himoyaviy ta’minot bo‘lib, korxonalardan imtiyozli aksiyalar iste’foga chiqishi uchun vaqti-vaqti bilan yetarli miqdorda pul zaxiralashni talab etadi. Keyinchalik qaysi biri arzon bo‘lsa, bu pullar imtiyozli aksiyalarni ochiq bozorda sotib olishda
yoki aksiyalarni chaqirishda foydalaniladi.
Aylanma mablagʻ
Рабочий капитал
Working capital
Firmaning joriy aktivlarga bo’lgan sarmoyasi deb ta’rif beriladigan tushuncha
Sof aylanma mablagʻ
Чистый оборотный
капитал
Net working capital
Firmaning joriy aktivlari va joriy qarzlari orasidagi farq
Doimiy sarmoya
Постоянная инвестиция
Permanent investment
Korxona 1 yildan ortiq muddatga saqlab turmoqchi bolgan investitsiyalar. Firma doimiuy sarmoyani belgilangam va joriy aktivlarga kiritadi
Vaqtinchalik sarmoya
Временные инвестиции
Temporary investments
Korxonaning joriy aktivlarga bolgan sarmoyasi bolib bunda 1 yildan yoki undan kam muddat ichida qoplanadi. Misol.uchun tovarlarning mavsumiy kopayishi va debitorlik qarzdorlik
Savdolar foizi metodi
Метод процента торгов
Percent of sales method
Moliyaviy prognozlash metodi xarajatlar, aktivlar yoki kelajakdagi davr uchun savdolar prognozi darajasini baholashni aks ettiradi. Misol uchun joriy yildagi soltilgan tovarlar chiqimini baholash tahlillari oʻtgan yilgi sotilgan tovarlar chiqimlari mutanosibligidankelgusi yil uchun moliyaviy prognozda foydalanishi
mumkin.
Oʻz-oʻzidan
moliyalashtirish
Спонтанное
финансирование
Spontaneous
financing
Firmaning kunlik operatsiyaalrida toʻlanadigan soliq va boshqa kridetlarning
oshishi.
Ixtiyoriy moliyalash
Доверительное финансирование
Discretionary financing
Moliyalash manbasi boʻlb har doim firmaning boshqaruvi ostida jamgʻarmaning oʻsishi boʻyicha qaror qilish talablari.Banknotalari ushbu turdagi moliyalashtirish
namunalarini ta’minlaydi
Tashqi moliyalashtirish
ehtiyojlari
Потребность в внешнее
финансирование
External financing needs
Firmaning moliyalash talablarining bir qismi sanalib, oʻz manbalarini uchki moliyalash orqali orttiradi (Joriy daromadlarning ushlab qolinishi) plus
moliyaning oʻz oʻzini tashkil qilinishi.
Tizimli risk (bozor riski yoki diversifikatsiyalanm aydigan risk)
Систематический риск (рыночный риск или риск недиверси- фицируемий)
Systematic risk (market risk or nondiversifiable risk)
(1) diversifikatsiyalash orqali bartaraf etib bo’lmaydigan investitsiya qaytimi riski. Tizimli risk barcha aksiyalarga ta’sir etadigan omillar natijasidir. U shuningdek, bozor riski yoki diversifikatsiyalanmaydigan risk deb ham ataladi. (2) Yaxshi diversifikatsiya qiluvchi aksiyador nuqtayi nazaridan loyiha riski. Bu ba’zi loyihaviy risklar loyihaning firma tomonidan boshqa loyihalar bilan qo’shib olib borilishi orqali diversifikatsiya qilinishini nazarda tutadi. Shuningdek, riskning
qolgan qismi aksiyadorlar tomonidan bu aksiyani portfeldagi boshqa aksiyalar bilan birga joylashtirish orqali diversifikatsiya qilinishi mumkin.
Tizimsiz risk (alohida kompaniya riski yoki diversifikatsiyalanadigan risk)
Несистематический риск (риск уникальной компании или риск диверсифи-
цируемый)
Unsystematic risk (company unique risk or diversifiable risk)
diversifikatsiya qilish orqali bartaraf etish mumkin bo’lgan investitsiya qaytimi riski. Tizimsiz risk muayyan firmagagina tegishli bo’lgan omillar natijasidir. U shuningdek, alohida kompaniya riski yoki diversifikatsiyalanadigan risk deb ham ataladi.
Opsion
Опцион
Option
o’z egasiga qimmatli qog’ozni muayyan miqdor, narx va vaqt ichida sotib olish
yoki sotish huquqini (majburiyat emas) beruvchi bitimdir.
Moliyaviy
rejalashtirish
Финансовое
планирование
Financial
planning
boshqarishning tarkibiy qismi bo’lib, davlat pul mablag’larni tashkil etish,
taqsimlash, qayta taqsimlash va ishlatish jarayonlarini rejali boshqarishdir.
Kapital budjetlashtirish
Бюджетирова-ние капитала
capital budgeting
uzoq muddatli aktivlarga investitsiya kiritish bilan bog’liq qaror qabul qilish
jarayoni, ya’ni taklif qilinayotgan loyihani qabul qilish yoki rad etish uning asosidir.
Qoplash muddati
Срок окупаемости
payback period
bu sarmoyaga tegishli birlamchi pul sarflarini qoplash uchun zarur yillar sonidir
Diskontlangan qoplash muddati
Дисконтированны
й срок окупаемости
discounted payback period
bu sarmoyaga tegishli birlamchi pul sarflarini chegirilgan erkin pul oqimlari bilan qoplash uchun zarur yillar
Sof joriy qiymat (SJQ)
Чистая приведенная
стоимость (ЧПC)
net present value (NPV)
yillik erkin pul oqimining investitsiya dastlabki xarajatlaridan kam o`tkazilgan qiymatiga teng.
Obligatsiya
Облигация
Bond
uzoq muddatli (10 yoki undan ko’p) bitim qog’ozi bo’lib, qarz oluvchi tomonidan chiqariladi, uning egasiga yiliga oldindan belgilangan va o’zgarmas foizni va
obligatsiyaning nominal bahosini so’ndirishda to’lab berishni anglatadi
Moliyaviy natijalar to’g’risidagi hisobot
Отчет о финансовых результатах
Income statement
Belgilangan ma’lum muddat davomida, odatda bir yil davomida, firma faoliyatining natijalari haqida ma’lumot beruvchi buxgalteriya hisobotidir.
Hisobot oxirida firmaning kapital egalari (aksiyadorlar) uchun mavjud bo’lgan sof foyda yoki zarar ko’rsatiladi.
Sotilgan tovarlar tannarxi
Себестоимость
реализованных товаров
Cost of goods sold
Firma odatiy faoliyati davomida mahsulot ishlab chiqarishga yoki mahsulot (xizmatlar)ni sotib olishga sarfi.
Yalpi daromad
Валовой доход
Gross income
Mahsulot va xizmatlarning sotilgan narxidan unga ketgan xarajatlarni
chegirilgandan keyin qolgan miqdor.
Operatsion xarajatlar
Операционные
расходы
Operating
expenses
marketing va sotish xarajatlari, umumiy va ma’muriy xarajatlar hamda
amortizatsiya xarajatlari.
Operatsion daromad
Операционный
доход
Operating income
sotilgan mahsulot tushumidan mahsulot tannarxi hamda operatsion xarajatlarni
ayirganda qoladigan qiymat.
Aksiya uchun
daromad
Прибыль от акции
Profitfromshares
har bir aksiyaga to’g’ri keluvchi sof foyda miqdori.
Dividendlar
Дивиденды
dividends
firma aksiyalari uchun to’lov
Marjinal foyda
Маржа прибыли
profitmargin
ba’zan, marja deb ham nomlanadi. Bu moliyaviy ko’rsatkich korxona daromadini uning stish hajmiga nisbatini hisoblaydi. Bunda, yalpi foydani sotish hajmiga, operatsion foydani sotish hajmiga yoki sof foydani sotish hajmiga bo’lish orqali
rentabellik hisoblanishi mumkin
Marjinal yalpi foyda
Валовая прибыль
grossprofit
yalpi foydani sotish hajmiga bo’lish orqali hisoblanadigan koeffitsiyent bo’lib, har
bir so’mlik sotuv uchun qancha yalpi foyda kelganini ko’rsatadi.
o'zgarmas xarajatlar
Фиксирован-ные
расходы
fixedexpenses
korxona faoliyatida yuz beradigan o’zgarishlardan qat’iy nazar o’zgarmaydigan
xarajatlar.
Likvidlilik
Ликвидность
Liquidity
firmaning qarzlarini o‘z vaqtida to‘lash imkoniyati. Likvidlik firmaning naqd
bo‘lmagan vositalarini naqd mablag‘larga o‘tkazish tezligini bildiradi.
Joriy nisbat
Коэффициент текущей
ликвидности
Current ratio
firmaning joriy aktivlari joriy majburiyatlariga bo‘linadi. Bu nisbat firmaning likvidlik darajasini bildirib joriy aktivlar joriy majburiyatlarga taqqoslanadi.
Tez likvidlik
Коэффициент быстрой
ликвидности
Acid-test (quick) ratio
firmaning naqd pul va debitorlik qarzlar yig‘indisining joriy majburiyatlarga nisbatini biladiradi. Bu nisbat nisbatan chegaralangan o‘lchov bo‘lib, u tovar
moddiy zaxiralar va boshqa joriy aktivlarni (ular kamroq likvid) hisobga olmaydi
Debitorlik qarzlar kun
Дни дебиторской задолженности
Days in receivables (average
collection period)
firmaning debitorlik qarzlari kompaniyaning o‘rtacha kunlik kredit savdolariga bo‘linadi (yillik kredit savdolari 365) bu nisbat o‘rtacha debitorlik qarzlarni yig‘ishga qancha vaqt ketishini bildiradi.
firmaning kreditga savdolari olinadigan hisobraqamlarga bo‘linadi. Bu ko‘rsatkich debitorlik qarzlarning yiliga necha marta aylanishini bildiradi.
fond birjasi
Фондовая биржа
Stock exchange
ochiq va oshkora birja savdolarini oldindan belgilangan vaqtda va belgilangan
joyda oʻrnatilgan qoidalar asosida tashkil etish hamda oʻtkazish orqali faqat qimmatli qogʻozlar savdosi uchun sharoitlar yaratuvchi yuridik shaxs;
investor
Инвестор
An investor
qimmatli qogʻozlarni oʻz nomidan va oʻz hisobidan oluvchi yuridik yoki jismoniy
shaxs;
kapital bahosi
Стоимость
капитала
Cost of capital
ma’lum bir kapital manbasidan foydalanish hisobiga toʻlanishi lozim boʻlgan
umumiy summa va kapital hajmi oʻrtasidagi nisbatning foizdagi ifodasi;
moliya bozori
Финансовый рынок
A financial market
moliyaviy instrumentlar yordamida pul mablagʻlari oqimlarini investorlardan foydalanuvchilarga yoʻnaltirishga xizmat qiluvchi barcha bozor institutlari
majmui;
moliya bozori sigʻimi
Eмкость
финансового рынка
financial market capacity
aniq bir turdagi qimmatli qogʻozlar boʻyicha ularga boʻlgan talab va taklifdan kelib chiqqan holda mumkin boʻlgan yillik (oylik) savdo koʻlami;
moliyaviy menejer
Финансовый
менеджер
Financial
manager
biznes egasining agenti sifatida mulkdor manfaatlari uchun faoliyat yurituvchi
shaxs;
moliyaviy risklar
Финансовый риск
Financial risk
belgilangan maqsadlarni amalga oshirishning noaniqligi sharoitida moliyaviy
faoliyatdan koʻzlangan maqsad natijalariga yoʻnaltirilgan mulkdorlar yoki moliyaviy menejerlar tomonidan qabul qilingan muqobil moliyaviy qarorlarni
tanlashning iqtisodiy zarar (moliyaviy yoʻqotish)lar keltirish ehtimoli;
qimmatli qogʻozlar bozori
Рынок ценных бумаг, фондовый
рынок
Securities market
yuridik va jismoniy shaxslarning qimmatli qogʻozlarni chiqarish, joylashtirish va ularning muomalasi bilan bogʻliq munosabatlari tizimi;
qoʻshib olish
Добавление
annexation
bir kompaniyaning boshqa bir kompaniya ustidan nazorat oʻrnatishi va oʻzini
ushbu kompaniyaning yangi egasi deb e’lon qilishi;
transmilliy
birlashishlar
Транснацио-
нальное слияние
transnational
unifications
turli davlatlarda joylashgan kompaniyalarning oʻzaro birlashishi;
Valyuta
Валюта
Currency
Tashqi iqtisodiy va xalqaro aloqalarning boshqa shakllarida ishtirok etuvchi
mamlakat milliy pul birligi.
Valyuta bozori
Валютный рынок
Foreign exchange
market
Turli mamlakatlar valyutalari savdo qilinadigan bozor
Almashuv kursi
Обменний курс
Exchange rate
Bir valyuta narxining boshqa valyutada ifodalanishi
Kross kurs
Кросс-курс
Cross rate
Ikkisi ham mahalliy valyuta bo’lmagan ikki xorijiy valyuta o’rtasidagi almashuv
kursi.
Spot almashuv kursi
Спот-Курс
Spot exchange
rate
Tezkor amalga oshirishni talab qiluvchi shartnoma uchun almashuv kursi.
Forvard almashuv kursi
Форвардний валютный курс
Forward exchange rate
Kelajakda amalga oshirishni tabab qiluvchi tranzaksiya uchun almashuv kursi.
Forvard almashuvi
shartnomasi
Форвардная
валютная сделка
Forward
exchange contract
Ikki tomon o’rtasidagi kelajakda bir valyutani boshqasiga ayirboshlash haqidagi
kelishuv.
Valyuta
Валюта
Currency
Tashqi iqtisodiy va xalqaro aloqalarning boshqa shakllarida ishtirok etuvchi
mamlakat milliy pul birligi.
Markaziy bank
Центральний банк
Central bank
Markaziy bank bir davlat valyutasi, pul ta'minotini va foiz stavkalarini boshqaradigan muassasasir. Markaziy banklar, shuningdek, odatda o'z mamlakatlarining tijorat bank tizimini nazorat qiladilar. U davlat pul bazasini oshirish bo'yicha monopoliyaga ega va shuningdek, odatda, davlat qonuniy to'lov vositasi sifatida xizmat qiladigan, milliy valyutani bosmadan chiqarish huquqiga
ega.
Likvidlilik
Ликвидность
Liquidity
Likvidlilik aktiv yoki qimmatli qog'ozni aktivning narxiga ta'sir etmaydigan holda
bozorda tez sotish yoki xarid qilinishi mumkinligi darajasini ifodalaydi.
Tijorat banki
Коммерческий
банк
Commercial bank
Keng jamoatchilik va kompaniyalarga o'z xizmatlarni taklif etadigan bank.
Inflyatsiya
Инфляция
Inflation
Inflyatsiya bu ma'lum vaqt davomida iqtisodiyotda tovarlar va xizmatlar umumiy
narxlar darajasining uzluksiz o'sishidir
Pul-kredit siyosati
Денежно- кредитная политика
Monetary policy
Pul-kredit siyosati bu mamlakat moliya organi tomonidan narx barqarorligi va valyutaga bo'lgan umumiy ishonchni ta'minlash uchun inflyatsiya darajasi yoki
foiz stavkasini nishonga olish orqali pul massasi ustidan nazoratni ta'minlash jarayonidir
Soliq-byudjet siyosati
Бюджетно- налоговая
политика
Fiscal policy
Soliq-byudjet siyosati bu hukumat tomonidan to'plangan tushumlarni (asosan soliqlarni) va xarajatlarni foydalanish iqtisodiyotga ta'sirini ta'minlash uchun
foydalanishdir
Hukumat obligatsiyalari
Правитель- ственные
облигации
Government bonds
Hukumat obligatsiyasi bu odatda davriy foiz to'lovlarini to'lash hamda ma'lum muddatda nominal qiymatni to'lash va'dasi bilan milliy hukumat tomonidan
chiqarilgan obligatsiyadir
Kapitalni xorijiy korxonalar qimmatli qog’ozlariga kiritish shaklida olib chiqib
ketish bo’lib, investorlarga ular faoliyatini bevosita nazorat qilish imkonini bermaydi.
Transmilliy korporatsiya
Транснацио- нальная
корпорация
Transnational corporations
-bosh kompaniya bir mamlakat kapitaliga tegishli bo’lib filiallari esa dunyo bo’ylab tarqalib ketgan kompaniyalar.
Xalqaro
korporatsiyalar
Международ-ная
корпорация
International
corporations
Jahon tovar va ishlab chiqarish omillari bozorlariga sezilarli darajada ta’sir
ko’rsatuvchi yirik kompaniyalardir