Moliya” fanidan mustaqil ish mavzu: Moliya va kapitalning tarkibiy tuzilmasi Bajardi: mm 51-2 Guruh talabasi Jo’rayev Ilhom. Qabul qildi: Toshkent-2022 yil mavzu: Moliya va kapitalning tarkibiy tuzilmasi reja

2.Zarasizlik tahlili
Zararsizlik miqdori – firma foyda olishni boshlashidan oldin sotishi lozim bo’lgan mahsulot miqdori.
Zararsizlik modelini qo’llash va murakkab xarajatlar strukturasi masalasini hal qilish uchun moliyaviy menejer rejalashtirilayotgan maqsadlar uchun eng munosib ishlab chiqarish hajmini aniqlash (1) va ushbu ishlab chiqarish hajmiga muvofiq ravishda yarim-o’zgaruvchan xarajat moddalarining bir qismini o’zgarmas, qolganini esa o’zgaruvchan xarajatlarga ajratish orqali ularning qiymatli samaradorligini aniqlashi shart. Haqiqiy biznes jarayonida bu jarayon hazil emas. U haqiqiy zararsizlik hisob-kitoblarini qilishga nisbatan xarajatlarni o’zgarmas va o’zgaruvchan kategoriyalarga ajratishda raqamlar bilan ishlashga ko’proq vaqt sarflaydigan tahlilichi uchun noodatiy emas. Jami daromad va ishlab chiqarish hajmi. O’zgarmas va o’zgaruvchan xarajatlardan tashqari, zararsizlik modeli savdodan olingan jami daromad va ishlab chiqarish hajmi kabi muhim elementlarni ham o’z ichiga oladi. Jami daromad jami savdo hajmining puldagi qiymatini anglatadi va u mahsulot birligi narxining sotilgan mahsulot miqdoriga ko’paytirish orqali aniqlanadi. Ishlab chiqarish hajmi esa firmaning faollik darajasini bildiradi va uni birlik miqdorda yoki pulda ifodalash mumkin. Zararsizlik nuqtasini topish Ishlab chiqarilgan mahsulot birligi nuqtayi nazaridan zararsizlik nuqtasini topishning bir necha usullari bor. Bu usullarning barchasi hozirgina ta’kidlab o’tilgan zararsizlik modelining muhim elementlariga asoslanadi. Zararsizlik modeli firmaning daromadlar to’g’risidagi hisobotini quyida berilgan formula ko’rinishida ifodalashni talab etadi:

I shlab chiqarilgan mahsulot birligi asoslanadigan bo’lsak, barcha mahsulot sotilishi mumkin bo’lgan narx (1) va mahsulot birligiga to’g’ri keluvchi o’zgaruvchan xarajatni (2) ko’rsatib o’tish zarur. Chunki zararsizlik modelida o’rganiladigan foyda tushunchasi FSTD ni bildiradi, biz esa foyda so’zi o’rniga ushbu qisqartmani qo’llaymiz. Mahsulot birligi jihatidan, (1) tenglikda keltirilgan daromadlar to’g’risidagi hisobot FSTD ni nolga tenglash orqali zararsizlik modeliga aylanadi:

E ndi bizning vazifamiz (2) tenglama, ya’ni FSTD=0 shartni qanoatlantiruvchi ishlab chiqarilishi va sotilishi lozim bo’lgan mahsulot miqdorini topishdir. Bu esa FSTD=0 bo’lishini ta’minlovchi sotilgan mahsulot miqdorini topish uchun (2) tenglamani yechish orqali amalga oshiriladi. Aniqroq qilib aytganda, sotilgan mahsulotning zararsiz miqdori quyidagicha topiladi: