Moliya fanidan ma’ruza matnlari 1-mavzu: Moliyaning mohiyati va funksiyalari Reja: Moliyaning ijtimoiy-iqtisodiy mohiyati

rag’batlantiruvchi funksiyasi
ishlab chiqarishni moddiy va mehnat 
resurslaridan samarali foydalanish, mahsulot-ning ma’lum bir turini ishlab chiqarish 
yо‘nalishlarida rag’bat-lantirish orqali namoyon bо‘ladi. Bunday baholar agar ular istye’-molchi 
uchun qulay bо‘lsa, istye’molni ham rag’batlantiradi. Baho-ning rag’batlantiruvchi funksiyasi 
bozorni tartibga solishning muhim omili hisoblanadi, tovarlar va xizmatlar bozorida talab va 
taklif о‘rtasidagi ma’lum bir nisbatning о‘rnatilishiga о‘z ta’sirini kо‘rsatadi va Shuning uchun 
ham u talab va taklifni ba-lanslashtirish funksiyasi bilan uzviy bog’langan. 
Baho funksiyalarining bunchalik kо‘pligi, alohida olingan unga tyegishli bо‘lgan 
funksiyalar maqsadlari va vazifalarining, ayrim hollarda, о‘zaro qarama-qarshiligi Shunga olib 
kyeladiki, bahoning о‘z barcha funksiyalarini muvaffaqiyatli ravishda amalga oshirishi hamma 
vaqt ham mumkin bо‘lmay qoladi. Rasional va hatto, optimal baholar xususida gapirib turib, 
odatda, uning bir funksiyasi yoki funksiyalarning Shunday hamkorligini nazarda turish kerakki, 
ular ma’lum darajada amalga oshgan bо‘lsin. Shu-ning uchun ham, bozor iqtisodiyotida 
bahoning ayrim funksiyalari kamroq yoki kо‘proq Yuklama bilan “ishlaydi”. Masalan, 
mahsulotni qiymat ifodasida ishlab chiqarish, taqsimlash va istye’mol qilishni Rejalashtirishda 
foydalaniladigan bahoning funksiya-lari aralash iqtisodiyotda davlat syektoridagidyek yemas, 
balki unga nisbatan kamroq faollikda namoyon bо‘ladi. Shu munosabat bilan bu yerda baho 
barcha funksiyalarining bir-biri bilan о‘zaro bog’-langanligi va о‘zaro ta’sirchanligini, real 
hayotda bozor iqtiso-diyotiga xos bо‘lgan dinamik tizim sifatida namoyon bо‘layotgan-ligini 
hisobga olish muhim ahamiyatga yega.