Moliya bozori taxlili

MOLIYA BOZORI TAXLILI
Reja

1. 
   Moliya bozori 
   
2. 
   Bozor va uning moliyaviy tahlili
   

Moliya bozori — oldi-sotdi obyekti pul yoki pulga tenglashtirilgan qogʻoz bilan bog'liq bo'lgan bozor. Bu bozorda moliya mablagʻlarini vaqtincha haq toʻlab ishlatish yoki ularni sotib olish yuzasidan munosabatlar olib boriladi, shuningdek, pul mablagʻlarini jamgʻarganlardan qarzga oluvchilarga oʻtishi taʼminlanadi. Ortiqcha mablagʻlarga ega boʻlgan xoʻjalik subyektlari oʻz moliyaviy resurslarini mablagʻlarga muhtoj subyektlarga taklif qiladi. Moliya bozori banklarda, fond birjasida va auksionlarda oʻtkaziladi.
Moliyaviy bitimlar xarakteriga qarab, MBni turkumlashning bir necha usullari mavjud. Qaytarish tamoyili boʻyicha moliya bozori 2 ga ajraladi: qarz majburiyatlari (isteʼmolni ko'ndiradigan pul) va kapital (mulk) bozori. Qarz majburiyatlari bozorida pul vaqtincha qarz sifatida bozorga chiqadi va olingan pul shaxsiy isteʼmol uchun ishlatiladi. Kapital (mulk) bozorida qoʻyilgan puldan daromad olish huquqi sotiladi va sotib olinadi. Bu bozorda mablagʻlar kapital sifatida ishga solinib, foyda keltiradi. Shuni hisobga olgan holda kapital bozorini 2 boʻgʻinga ajratish mumkin: ssuda kapitali bozori va qimmatli qogʻozlar bozori. Ssuda kapitali bozori — pul shaklidagi kapitalning foiz toʻlash sharti bilan qarzga berilishidir. Bu bozorda qisqa muddatli majburiyatlar muomalada boʻladi. Bular, asosan, davlat va banklarning majburiyatlari hisoblanadi. Qimmatli qogʻozlarning birlamchi va ikkilamchi bozorlarida aksiya, obligatsiya, veksel va boshqa oldi-sotdi qilinadi. Xoʻjalik hayotining baynalmilallashuvi natijasida jahon MB paydo boʻldi.
Moliya bozori - bu kapital aylanadigan bozor. Moliyaviy bozorlar- bu asosiy mulkdorlar o'rtasidagi vositachilar bozori Pul va ularning oxirgi foydalanuvchilari. Bu moliya tizimining ajralmas qismi bo'lib, vaqtincha bo'sh mablag'larni qayta taqsimlashga xizmat qiladi.

Moliya bozorining ishlashiga bo'lgan ehtiyoj ba'zi sub'ektlarda rejalashtirilgan xarajatlarni to'lash uchun etarli mablag 'yo'qligi, boshqalarda esa hozirgi ehtiyojlaridan oshadigan mablag'lar mavjudligi bilan bog'liq. Birinchisi iste'molchi yoki qarz oluvchi, ikkinchisi esa pul resurslari etkazib beruvchisi yoki qarz beruvchi vazifasini bajarishi mumkin.

Kreditorlar va qarz oluvchilar o'rtasida mablag'larni qayta taqsimlashda moliyaviy vositachilarning o'rni juda katta. Moliya institutlari tomonidan to'plangan va ishlatilgan mablag'lar miqdori iqtisodiyotning boshqa tarmoqlari orqali o'tadigan mablag'lardan sezilarli darajada oshadi.
Moliyaviy bozorlar kreditorlarga ham, qarz oluvchilarga ham katta foyda keltiradi.
Kreditor uchun afzalliklari shundaki, vositachi moliyaviy vositalarning turlari bo'yicha investitsiyalarni taqsimlash orqali tavakkalchilikni diversifikatsiya qiladi, bu esa kredit xavfi darajasining pasayishiga olib keladi. Vositachi qarz oluvchilarning kreditga layoqatliligini tekshirish tizimini ishlab chiqadi va uning xizmatlari tizimini tashkil etadi, bu ham kredit tavakkalchiligi va kreditlash xarajatlarini kamaytiradi. Moliya institutlari o'z mijozlari uchun doimiy likvidlik darajasini ta'minlashga imkon beradi, ya'ni. naqd pul olish imkoniyati.
Qarz oluvchi uchun moliyaviy vositachilar maqbul shartlarda kredit berishga tayyor bo'lgan kreditorlarni topish muammosini soddalashtiradi. Moliya institutlari qarz oluvchining katta kreditlarga bo'lgan talabini jalb qilish orqali qondiradi katta summalar ko'plab mijozlardan.
Moliya bozori tez to'kilish imkoniyatini beradi moliyaviy resurslar yuridik va jismoniy shaxslarning investitsiyalari.
Tashkiliy nuqtai nazardan, moliya bozori moliyaviy vositalarni chiqaradigan, sotib oladigan va sotadigan moliya institutlari yig'indisidir, ya'ni. qisqa va uzoq muddatli investitsiyalarning turli shakllari. Moliyaviy bozorlar naqd pul, qimmatli qog'ozlar, shu jumladan veksellar, aktsiyalar, obligatsiyalar va ularning hosilalari - fyuchers, optsion va boshqalar kabi moliyaviy vositalar bilan savdo qiladi.

Moliya bozori ko'plab ixtisoslashgan bozorlardan iborat. Birinchidan, moliya bozori qimmatli qog'ozlar yoki qimmatli qog'ozlar bozori va kredit kapitali bozori yoki kredit bozoriga bo'linadi.

Iqtisodiyotning samarali ishlashi zamonaviy davlat ob'ektiv ravishda rivojlangan va samarali ishlaydigan moliyaviy bozorni talab qiladi.
Agar o'sha xo'jalik yurituvchi sub'ektlar o'z mablag'larini tejab, kapitalni o'z rivojlanishiga safarbar qilsalar, iqtisodiyot moliya bozorisiz rivojlana olardi (hech bo'lmaganda mavjud bo'lardi). Biroq, bir tomondan, zamonaviy iqtisodiyotda asosan moliyaviy resurslarni safarbar qilish bilan shug'ullanadigan bozor ishtirokchilari o'z mablag'larini tejashdan ko'ra ko'proq real aktivlarga sarmoya kiritadilar. Boshqa tomondan, uy xo'jaliklari iste'molga sarflaganidan ko'ra ko'proq mablag 'to'playdilar. Binobarin, taklif qilinayotgan investitsiyalar va jamg'armalar o'rtasidagi tafovut qanchalik yuqori bo'lsa, mablag'larni oxirgi foydalanuvchilar o'rtasida taqsimlash uchun samarali moliyaviy bozorga ehtiyoj shunchalik dolzarbdir. Yakuniy investor va mablag'larning yakuniy egasining manfaatlari faqat moliyaviy bozorda maqbul tarzda va minimal xarajatlar bilan muvofiqlashtirilgan.
Umuman olganda, moliyaviy resurslarni ikki yo'l bilan olish mumkin:
§ bepul;
§ almashish orqali, ya'ni. moliyaviy resurslar sotib olish va sotish ob'ekti bo'lishi mumkin.
Kontseptsiyani aniqlash uchun turli xil yondashuvlar mavjud « moliyaviy bozor ».
Ta'riflardan birida moliya bozori moliyaviy resurslarni sotib olish va sotish sohasining nomi.
Bir oz boshqacha talqinda moliya bozori moliyaviy aktivlarni tasarruf etish sohasini va ushbu moliyaviy aktivlarni xaridor va sotuvchilar o'rtasida yuzaga keladigan iqtisodiy munosabatlarni ifodalaydi.