Молия бозори kitob

5.3. ҚИММАТЛИ ҚОҒОЗЛАР БОЗОРИНИ ТАРТИБГА СОЛИШДА МАРКАЗИЙ 
БАНКНИНГ ЎРНИ
Қимматли қоғозлар бозорида тижорат банкларининг фаолияти, қонун билан Вазирлар 
Маҳкамасининг қарорлари ва Марказий Банк томонидан тартибга солинади. Марказий банк 
бошқа тартибга солиш органлари каби, қонунчилик функциялари бу соҳада йўриқномалар, 
низомларни тайёрлаш ва тасдиқлашни амалга оширади. Тижорат банкларнинг фонд бозоридаги 
иш фаолиятини лицензиялайди. 
«Ўзбекистон Республикаси Марказий банки тўғрисида»ги қонунга асосан Марказий 
банкнинг асосий вазифалари қуйидагилардан иборат: 
1) Кредит пулларни чиқариш (пул эмиссияси). 
2) Бошқа кредит муассасалари касса заҳираларини аккумляциялаш ва сақлаш. 
3) Мамлакатнинг расмий-олтин-валюта захираларини сақлаш. 
4) Тижорат банкларига кредитлар бериш. 
5) Ҳукумат учун кредит ва ҳисоб-китоб операцияларини бажариш. 
6) Ҳисоб-китобларни, шунингдек, ўтказма операцияларни ташкил этиш ва амалга 
ошириш. 
7) Иқтисодиётни пул-кредит билан тартибга солиш.
Марказий банкнинг бош мақсади миллий валюта барқарорлигини қўллаб қувватлаш, 
бутун банк тизимининг дарҳол нақд пулга айланиши мумкин бўлган жамғармаси мавжудлиги, 
тўловга қобилияти ва узлуксиз ишлашидан иборат ҳисобланади.
Ўзбекистон Республикаси Марказий банки нисбатан қисқа муддат мобайнида халқаро 
амалиётни ҳисобга олган ҳолда ўз фаолиятида чуқур функционал ўзгаришларни амалга 
оширди. 
Банкларнинг иқтисодиётдаги ўрни айниқса қимматли қоғозлар бозоридаги фаолияти 
ҳақида гапирар эканмиз, бу ўринда Ўзбекистон Ресубликаси Президенти И. Каримовнинг 2005 
йил 28 январда Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси қонунчилик палатаси ва Сенатининг 
қўшма мажлисида “Бизнинг бош мақсадимиз – жамиятни демократлаштириш ва янгилаш, 
мамлакатни модернизация ва ислоҳ этишдир” тўғрисидаги маърузасида қуйидаги фикрларни 
келтиришимиз албатта зарурдир. 
«Гап молия ва банк тизимларини қатъий пул-кредит сиёсатини ўтказиш, инфляция 
даражасининг барқарорлигини, миллий валютамиз ва унинг алмашув курси мустаҳкамлигини 
сақлашдаги масъулиятини ошириш ҳақида бормоқда. 
"
Молия ва сугурта хизматлари" кафедраси
PDF created with pdfFactory Pro trial version 
www.pdffactory.com

---

96 
Гап банкларни капиталлаштириш, усулларнинг низом ва айланма фондларини 
кўпайтириш ва маблағларини инвестиция мақсадларига, биринчи навбатда, реал иқтисодиётга 
йўналтиришга қаратилган аниқ чора-тадбирлар кўриш ҳақида бормоқда. 
Юксак ривожланган мамлакатлардаги тижорат ва хусусий банкларнинг мижозларга 
хизмат кўрсатиш борасидаги тажрибаларини синчиклаб, янада кенг ўрганиш, хўжалик 
субъектлари ва аҳолининг банкларга нисбатан ишончини оширишга эришиш керак». 
Марказий банк ҳақидаги тўлиқ маълумотларни амалий машғулотларда кўриб чиқамиз.