Molekulyar lyuminessensiya

Lyuminessensiyaning so’nishi

Lyuminessensiyaning chiqishi eritmadagi lyuminoforning konsentrasiyasiga, temperaturaga va begona moddalarning ishtirokiga

bog’liq. Mana shu omillarning ta’siri ostida lyuminessensiya chiqishining kamayishiga lyuminessensiyaning so’nishi deyiladi.


Konsentrasiyaning ortishi natijasida so’nish. Lyuminessent analizning amaliyotida dastavval lyuminofor konsentrasiyasining ta’sirini hisobga olish kerak, chunki katta konsentrasiyalarda konsentrasiya hisobiga so’nish hodisasi kuzatiladi. Bu hodisa qandaydir “chegaraviy”


c₀ konsentrasiyadan boshlab o’zini namoyon qila boshlaydi. Bu vaqtda lyuminessensiyaning konsentrasiyaga bog’liq ravishda chiqishi eksponensial qonun bo’yicha bo’ladi.

• 
   ₀ exp[(c  c₀ )]
  

Bu yerda ₀  cheksiz suyultirilgan eritmada lyuminessensiyaning chiqishi;   doimiylik (proporsionallik koeffisiyenti).

Chegaraviy konsentrasiyaning ( c₀ ) kattaligi va  doimiylik har xil moddalar uchun turli xil qiymatlarga ega. c  c₀ bo’lganda

• 
   ₀  const. Katta konsentrasiyalarda lyuminessensiyaning so’nish
  

hodisasi qaytariluvchanlik xarakteriga ega, ya’ni konsentirlangan eritmalarni suyultirgan vaqtda lyuminessensiyaning chiqishi yana o’zining maksimal qiymatiga erishadi. Lyuminessensiya chiqishining qayta tiklanishi, eritmada xromofor molekulasining murakkab fizik-kimyoviy aylanishlarining yo’qligidan dalolat beradi.

Lyuminofor konsentrasiyasining ortishi bilan lyuminessensiya chiqishining kamayishi, bir tomondan lyuminofor molekulalarining assosiasiyasi (molekulyar assosiasiya mexanizmi), ya’ni turli tarkibdagi lyuminessensiyalanmaydigan agregatlar hosil qilishi bilan, ikkinchi tomondan esa qo’zg’algan molekulalardan qo’zg’almagan molekulalarga energiyaning migrasiyasi (energiya migrasiyasining mexanizmi) bilan bog’liq.