Молекуляр – кинетик назариянинг асосий тенгламаси

• YARIM O’TKAZGICHLAR FIZIKASI KAFEDRASI

Молекуляр – кинетик назариянинг асосий тенгламаси.

• Маъруза режаси

• Молекуляр – кинетик назариянинг асосий тенгламаси.
• Эркинлик даражаси бўйича энергия тақсимоти.
• Молекуланинг эркинлик даражаси сони.
• Эркинлик даражаси бўйича энергия тақсимотининг Больцман назарияси.
• Тақсимот функцияси ва унинг маъноси.
• Идеал газ молекулаларининг тезлик ва иссиқлик ҳаракати энергияси бўйича тақсимоти.

• МКН нинг асосий тенгламасининг бошқа кўринишлари

• Молекула ҳаракати ўртача кинетик
• энергиясини ҳисобга олганда

• Идеал газ қаттиқ молекулалари учун эркинлик даражаси сони

• Эркинлик даражаси сони – бу фазодаги тизимни ҳолатини тўла аниқлайдиган бир - бирига боғлиқ бўлмаган ўзгарувчилар сони.

Эркинлик даражаси сони	Бир атомли газ	Икки атомли газ	Уч атомли газ
Илгариланма	3	3	3
Айланма	-	2	3
Умумий	3	5	6

• Эркинлик даражаси бўйича энергиянинг биртекис тақсимоти тўғрисида Больцман қонуни

• Абсолют қаттиқ жисм 6 та эркинлик даражасига эга бўлади. Молекуланинг эркинлик даражаси нечта бўлишига қарамай, унинг учтаси илгариланма ҳаракатга тегишлидир. Илгариланма ҳаракат эркинлик даражаларидан ҳеч қайсиси бир-биридан устун бўлмаганлиги учун, уларнинг ҳар бирига бир хил миқдорда энергия тўғри келади.
• Молекуланинг кинетик энергияси 3/2 кТ бўлганлиги учун, ҳар бир эркинлик даражасига 1/2 кТ илгариланма ҳаракат энергияси тўғри келади.
• .

• i - молекуланинг илгариланма, айланма ва тебранма ҳаракатларнинг эркинлик даражаси сони

• Молекуланинг ўртача
• энергияси

• Флуктуациялар

• Мувозанат қийматидан тасодифий четга чиқишлар флуктуациялар деб аталади.

• m катталикнинг ўртача қийматидан намунавий нисбий четга чиқишлар

• Идеал газ молекулаларининг тезлик бўйича тақсимотининг Максвелл қонуни

• Молекулаларнинг тезлик бўйича тақсимоти функцияси - тезлиги v дан v+dv гача бўлган интервалда молеклаларнинг нисбий сонини аниқлайди.

• МАКСВЕЛЛ қонуни

• Функциянинг нормаллаш шарти

• Температура ошганда тақсимот функцияси максимуми ўнгга силжийди, аммо бу ҳолда эгри чизиқ остидаги юза миқдори ўзгармайди.

• Идеал газ молекулаларининг тақсимот функцияси макисмал қийматга эга бўладиган тезлиги эҳтимоллиги катта бўлган тезлик деб аталади.

• Газ молекулаларининг ўртача тезлиги (ўртача арифметик тезлик)

• Идеал газ молекулаларининг ўртача квадратик тезлиги

• Газ ҳолатини белгиловчи тезликлар

Эҳтимоллиги катта бўлган тезлик	Ўртача тезлик	Ўртача квадратик тезлик

• Идеал газнинг битта молекуласини илгариланма ҳаракатининг ўртача кинетик энергияси:

• Температурани молекуляр - кинетик талқини:
• Термодинамик температура — газ молекуласи илгариланма ҳаракати ўртача кинетик энергиясининг ўлчовидир.

• Штерн қурилмасининг чизмаси

• Молекулалар ҳаракатининг ўртача тезлиги

• R1 ва R2- цилиндрнинг ички ва ташқи радиуслари;
• S – цилиндр юзасига ўтирган кумуш атомлари қатлами
• v - цилиндрнинг айланиш частотаси

• 0°С температурада айрим газ молекулаларининг тезлиги