Modul. Magnit maydoni va uning xarakteristikalari. Magnit maydonning tokli o’tkazgich va elektr zaryadlariga ta’siri. Elektromagnit induksiy. Elektromagnit to’lqinlar

Majburiy elektr tebranishlar

Davriy ta’sir etuvchi kuch tufayli vujudga keladigan tebranishlar majburiy tebranishlar deyiladi.

Qarshilik, induktivlik va kondensatordan iborat tashqi EYuK manbaiga ulangan zanjirni kuzatamiz. (13.4-rasm)

13.4-rasm

Bunday zanjirda har bir elementdagi kuchlanishlar yig’indisi tashqi manbaning kuchlanishiga teng bo’ladi:

(13.5)

; ; (13.6)

(13.6) ni hisobga olib:

(13.7)

quyidagi almashtirishlarni qo’llab,

; ; ;

(13.7) ni

(13.8)

shaklida yozamiz. (13.8) majburiy elektr tebranishlarning differensial tenglamasini ifodalaydi. Bu tenglamaning xususiy yechimi:

(13.9)

Bu yerda q_o-zaryad miqdorining amplitudaviy qiymati:

(13.20)

Tebranishlar fazasi esa:

(13.21)

(13.19) ni vaqt bo’yicha differensiallab, tok kuchi uchun (13.22)ni hosil qilamiz.

(13.22)

bu yerda I_o-tok kuchining amplitudaviy qiymati

(13.23)

Ildiz ostidagi ifoda zanjirning to’liq qarshiligi deyiladi

(13.24)

Agar shart bajarilsa, tok bilan kuchlanish birday fazada o’zgaradi, ya’ni sinfaz bo’ladi.

R, L va C-larning berilgan qiymatida to’liq qarshilik eng kichik qiymatga, tok kuchi esa kuchlanishning berilgan qiymati (U_o) da eng katta qiymatga erishadi. Aktiv qarshilikdagi kuchlanish zanjirga berilayotgan tashqi kuchlanishga teng bo’lib, kondensatordagi kuchlanish amplitudasi son jihatidan teng, faza jihatidan qarama-qarshi bo’ladi. Bu hodisa kuchlanish rezonansi deb yuritiladi. (13.5-rasm). Bu shartni qanoatlantiruvchi chastota rezonans chastotasi deyiladi.

13.5-rasm