Modernization of the Curricula in sphere

X
 1,5¹⁰⁰  1,5В
100
 1,5¹⁰⁰  3% 50

Ats ≥ | γ_kel| ; γ_kel = 1,5%
Masalaning shartidan kelib chiqqan holda voltmetrning absolyut nisbiy keltirilgan xatoligi
ΔY = ±1,5 V δ = ±3%
γ_kel = 1,5%

2. 
   Voltmetrning aniqlik sinfi 1,5. Yuqori o‘lchash chegarasi +100 V, quyisi – 100 V. Asbob ko‘rsatishi X = 50 V. Shkala va Voltmetr ko‘rsatishi 7.6-rasmda ko‘rsatilgan. Absolyut, nisbiy va keltirilgan xatoliklar aniqlansin.
   

Yechish: Voltmetr shkalasida “0” o‘rtada joylashgan, X_N – me’yorlovchi kattalik qiymati o‘lchash chegaralari modullarining yig‘indisi kabi aniqlanadi, ya’ni:
X_N = 100 + 100 = 200 V.
Aniqlik sinfini ifodalovchi son masalada aylanaga olinmaganligi, keltirilgan xatolik me’yorlanganligini bildiradi, γ_kel = 1,5%.
Absolyut xatolikni aniqlaymiz:

U  
X _N
100
 1,5 ²⁰⁰  3,0В
100

Nisbiy xatolik, absolyut xatolikning asbob ko‘rsatishiga nisbati bilan aniqlanadi:

   ^U 100   ³⁰100  6%
X 50

3. 
   Voltmetrning aniqlik sinfi 1,5. Yuqori o‘lchash chegarasi +100V, quyi chegarasi +25 V. Voltmetrning ko‘rsatishi 50 V.
   

Absolyut, nisbiy va keltirilgan xatoliklar aniqlansin.
Yechish: Voltmetrda keltirilgan xatolik me’yorlangan. γ_kel = P = 1,5 va bunda X_N yuqori o‘lchash chegarasiga, ya’ni, 100 V ga teng. Keltirilgan xatolik aniqlik

4. 
   sinfiga teng: γ = 1,5%.
   

Absolyut xatolikning yo‘l qo‘yiladigan chegarasi:

U  
X _N
кел ₁₀₀
 1,5¹⁰⁰  1,5В
100

Voltmetrning ko‘rsatishiga mos keluvchi shkalaning nuqtasi uchun nisbiy xatolikning yo‘l qo‘yiladigan chegarasi, ifodadan aniqlanadi:

  

^Xчег
100   ^1,5100  3%
50

Asbobning aniqlik sinfi 0,2/0,1. Voltmetrning ko‘rsatishi x = 99,9. Absolyut va nisbiy xatoliklar aniqlansin.
Yechish: Xatoliklarni me’yorlash usuli hamda shkalaning chegaraviy qiymati 99,9 V asbobning raqamli ekanligini guvohlantiradi. Masalani yechish uchun 7.1-jadvalning uchinchi satridagi ifodalardan

foydalanamiz. Jadvalga mos holda c = 0,2%, d = 0,1%.
Nisbiy xatolikni aniqlaymiz.
^  ^{   }
  _c  d ^ 1^_  _0,2  0,1^ 1^_  0,6%
^{  }  ^{ }
Absolyut xatolikni aniqlash uchun dastlab koeffitsientlarni hisoblaymiz:
a = dX_ch = 0,1 * 99,9 = 9,99; b = c – d = 0,2 – 0,1 = 0,1
Ushbuga ko‘ra 7.1-jadvalning uchinchi qatoriga ko‘ra absolyut xatolik:
_{U } a  bx _ 9,99  0,1* 33,3 _{ 0,13В}
100 100

5. 
   Asbobning aniqlik sinfi 1,5. Ko‘rsatishi X=(50) V. Absolyut va nisbiy xatolik aniqlansin (7.9- rasm).
   

Yechish: Aniqlik sinfi doirachada ko‘rsatilganligi bu asbobning nisbiy xatoligi me’yorlanganligini bildiradi. Shunga ko‘ra δ = q = 1,5.
7.1-jadvalning 2-qatoriga mos holda ega
bo‘lamiz:

absolyut xatolik:
U 
 _x

100
 ^{1,5 * 50}  0,75В

100

keltirilgan xatolik:
   ^U 100   ^0,75100  0,75%

X
кел
ч
100

6.