Modernization of Higher Education in Central Asia through New Technologies

Modernization of Higher Education in 
Central Asia through New Technologies 
(HiEdTec)
kadrlarga o‘zgartirish (framing), fizik adreslash (MAC addressing), oqimlarni 
nazorat qilish (flow control), xatoliklarni nazorat qilish (error control) va kirishni 
nazorat qilish (access control) vazifalari amalga oshiriladi. Kadrlarga o‘zgartirish 
(framing) jarayoni yuqorida ko‘rib chiqildi, quyida qolgan vazifalar bilan tanishib 
chiqamiz. 
1.2.
 
Kanal sathi tomonidan taqdim etilgan xizmatlar
Tarmoq sathi transport sathidan segmentlarni qabul qilib olganidan keyin,
uning asosiy vazifasi sigmentlarni paketlarga o’zgartirish va heterogen tarmoqlar 
bo’ylab hosil bo’lgan paketlarni mashrutlashdan iborat. Tarmoq sathida paket 
mantiqiy adreslanadi. Shuning uchun paketning sarlavhasida uzatuvchi va qabul 
qiluvchining manzillari joylashtiriladi. Internetda TCP/IP modelining Internet 
protokoli (IP) OSI modelining tarmoq sathida muqobil hisoblanadi. Tarmoq sathida 
marshrutizatorlar IP-paket sarlavhasidagi IP-manzillar asosida paketlarni qabul 
qiluvchi tomn yo'naltiradilar: 
12.2-rasm. Paketning umumiy blok sxemasi 
Marshrutizatorlar paketni tarmoq bo’ylab jo’natishdan oldin, ularni kadr 
ko’rinishiga keltiradi va keyin bitli oqimga o’zgartirib tarmoq bo’ylab uzatadi. Kadr 
– kanal sathi bo’ylab uzatiladigan ma’lumotlar birligi hisoblanadi.
Kanal sathi sarlavhasi va uzatilayotgan ma’lumotlar birlashib umumiy kadrni 
hosil qiladi. Kadrning ma’lumotlari qismi aynan tarmoq sathidan kelayotgan 

---

Modernization of Higher Education in 
Central Asia through New Technologies 
(HiEdTec)
paketlar. Boshqacha qilib aytganda, kadr tarmoq sathidan kelayotgan paket o’z 
ichiga oladi. 
Kadrni uzatuvchi va qabul qiluvchi adreslari fizik adres deyiladi yoki MAC 
(media access control) adresi ham deyiladi. Shunday qilib, kadrning sarlavha qismi 
quyidagi ko’rinishdagi fizik adreslarni o’z ichiga. 
12.3-rasm. MAC yoki fizik adres 
Kanal sathining yana bir asosiy vazifalaridan biri fizik sathdan kelayotgan 
oqimlarni bit sifatida qabul qilganligi sababli, ularni xatosiz uzatishni kafolatli 
ta’minlashdir. Shunday qilib, ushbu sath har qanday yuzaga kelgan xatoliklarni 
imkon qadar erta aniqlash uchun qo’shimcha chora-tadbirlarni amalga oshiradi. 
Boshqa qatlamlardagi ma’lumotlardan farqli o’laroq, xatolarni tuzatish uchun 
kadrlarni tekshirish ketma-ketligini (FCS) o’z ichiga olgan treyler qismini o’z ichiga 
oladi. Bundan tashqari, flag kadrlarning boshi va oxirini belgilaydi. 
Ethernet protokoli OSI modelining kanal sathi protokoli bilan chambarchas 
bog’liq bo’lib, odatiy Ethernet kadr sarlavhasi Ethernet protokoli versiyasiga bog’liq 
bo’lgan maydonlardan tashqari uzatuchi va qabul qiluvchining MAC adreslarini o’z 
ichiga oladi. Bundan tashqari, xatolarni tuzatish baytlari ma’lumotlarni kuzatib 
boradi: 

---