Moddalardagi kimyoviy boġlanishning xillari

Molekulaning qutbliligi dipolning elektr momenti ( e*l) yoki dipol momenti bilan o’lchanadi:

• q-atomlardagi effektiv zaryadi(kulonlarda). l- qutblararo masofa(m).

• =q*l

• Dipol momenti debaylarda(D) (golland fizigi Debay ).
• 1D = 10 -18  elektrostatik zaryad birligiga
• 1D = 3,33 5 10 -30 kulon. metrga

• HCl, HBr, HI
• dipol momenti 1,04; 0,79 0,87 D.
• BeCl2, CO2, BeH2, BF3, SO3
• simmetrik tuzilishli dipol momenti nol.

NH3 (=1,46 D), H2O (=1,84 D),

• NH3 (=1,46 D), H2O (=1,84 D),
• brombenzol (=1,64 D), asetonitril (=3,90 D)
• CO2 va SO2 molekulalarida E-O bog’i qutbli,
• manfiy qutb kislorodga yaqin joylashgan.
• CO2 qutbsiz molekula u chiziqli
• SO2 – burchakli molekula qutbli.
• CH4, CCl4 molekulalari qutbsiz
• CHCl3(=1,15 D),
• CH2Cl2 (=1,58 D)
• CH3Cl (=1,97 D) qutbli.