|
MAVZULAR TO’PLAMI
1 - MAVZU: VIDEO KARTA , TURLARI, XUSUSIYATLARI VA ULARNI SOZLASH. VIDEOKARTALARNI ULASHNING ZAMONAVIY TEXNOLOGIYALARI.
REJA:
Video xotira turlari va xususiyatlari
Video xotirani o’rnatish va sozlash
Video xotiralarni ulashning zamonaviy texnologiylalari
Hozirgi kunda bizda tasvir va videolarimizning aniqlik yoki tiniqlik sifati yuqori bo'lib bormoqda. Oldingidek xira va aniq bo'lmagan tasvir va videolar hozirda deyarli mavjud emas. Sababi video karta mavjud ekanligi. Video karta bu bizga tasvir va videolarni tiniqlashtirib beruvchi yoki bizning ko'zimiz ilg'ay oladigan sekundiga 25 kadr o'tishini tezkorlik bilan ta'minlab beruvchi va albatta piksellarni video karta qo'llay olishiga qarab kichraytirib beruvchi qurilma hisoblanadi. Sodda qilib aytganda video karta tezkor qayta ishlovchi qurilma hisoblanadi. Quyida keltirilgan rasmlarda video karta qurilmalarini ko'rish mumkin:
Video kartaning bir necha turlari mavjud bo'lib, biz ularni asosiy ikki turidangina hayotda farqlay olishimiz mumkin. Bular:
1. O'rnatilgan video karta, bunda, qizil rang bilan belgilangan qurilma
O'rnatilgan video karta — bunday video karta o'rnatilgan kompyuterlar bazaviy ishlar uchun mo'ljallangan kompyuter bo'ladi. Ya'ni Operatsion tizim grafikasini ko'rsata olish uchun, ofis ishlari bilan ishlash, oddiy dasturlardan foydalanish, yuqori sifatli rasm yoki film tomosha qilish yoki yengil ya'ni video kartaning xotirasi qo'llay oladigan o'yinlarni o'ynash mumkin (lekin undan yuqori video kartadan xotira talab qiladigan o'yinlarni o'ynash taklif etilmaydi). Video kartaning xotirasi 256Mb gacha bo'lishi mumkin. Bu turdagi video xotira alohida bo'lmaydi bular ona plata (motherboard)da o'zi o'rnatilgan bo'ladi. Hozirgi kunda Intel, ATI (AMD tarkidigi kiruvchi), VIA kabi firmalar o'rnatilgan video kartalarniishlab chiqaradi.
2. Tashqi ulanuvchi video karta
Tashqi ulanuvchi video karta — aslida olganda bu video karta tashqidan ulanmaydi ya'ni kompyuter ichida paxsus port orqali ona plata (motherboard)ga ulanadi. Nega tashqi ulanuvchi video karta deb nomlanishiga kelsak bu video kartasiz ham bizning kompyuter ishlaydi va bu kartani kompyuter ishini tezlashtirish maqsadida qo'shimcha tarzda o'rnatiladi. Bu kabi video kartalarning o'zining operativ xotirasi, kesh xotira va ishlash chastotasi mavjud. Bularning ishlab chiqilishi kompyuter texnologiyasida ancha yutiqlarga erishishga sabab bo'ldi. Chunki endi yuqori sifatli video va tasvirlarni ko'rishimiz, turli sifatli o'yinlarni o'ynashimiz, yuqori aniqlikda ishlovchi dasturlar bilan ishlash imkoniyati yuzaga keldi desak mubolag'a bo'lmaydi. Tashqi video kartalarning hajmi 256Mb va undan yuqori bo'ladi. Hozirgi kunga kelib o'yinlar uchun mo'ljallangan 1Gb — 12Gb gacha bo'lgan video kartalar mavjud. Bularni ishlab chiqaruvchi firmalarga asosiy talabgorlar AMD va NVidia firmalaridir.
Hamma videokartalar grafik chiplar uchun hech qanday raz’yomlar va slotlarga ega emaslar, GPU shundoq pechatli plataga to’g’ri yig’iladi. Albatta hozirgi kunda videokartalar sovutish sistemalari bilan ishlab chiqariladi. Eng ko’p issiqlikni GPU chiqaradi, lekin ba’zan yuqori mahsuldorxotiralar ham qo’shimcha sovutishni talab etadi. Xotira chiplariga passiv sovutish yetarli bo’ladi (issiqlikni radiator yordamida yo’qotish), lekin topologik grafik prosessorlar sifatli sovutishni talab etadi, chunki ularqittiq qizib ketadi. Odatda ana’naviy kullerdan foydalaniladi, lekin oxirgi paytlarda issiqlik trubkasi bilan radiatorlardan va hatto suyuqlikli sistemalardan ham foydalanilmoqda. Ish joyi kompyuterlari uchun sovutish sistemalari ishlab chiqarishga ixtisoslashgan ko’plab kompaniyalar videokartalar uchun sovutish sistemalari hisobiga taklif etiladigan yechimlar sonini ancha kengaytirdilar.
Ona plata kabi videokarta platasi ham BIOS lardan iborat (Base Input Output System) o’zining doimiy xotirasiga ega.ona platada bo’lgani kabi uni ham proshiva? mumkin, ya’ni videokarta PZU sida BIOS bir versiyasini ikkinchisi bilan almashtirish mumkin. Platani quvvat manbaiga ulash ikki usul bilan amalga oshirilishi mumkin: interfeys shinasi orqali yoki qo’shimcha raz’yom orqali to’g’ridan-to’g’ri sistema quvvat blokidan.
Ikkinchi usulida karta katta quvvat sarflashi va interfeys shinasi orqali ulanish yetarli emsligi sababli foydalaniladi. Hayotda bunday vaziyat topologik grafik adapterlarning «muammosi» bo’lib qoldi, chunki qimmat va mahsuldor videokartani sotib olganda foydalanuvchi quvvat blokini yanada kuchlirog’iga almashtirishga majbur bo’ladi.Videokartani ona plataga ulash uchun va grafik adapter hamda sistemali plata o’rtasida ma’lumotlar uzatish uchun hozirgi paytda shinalar ikki protokolidan foydalanilmoqda
Birinchi shina — AGP boshlang’ich 66 MGs taktli chastotada ishlaydi, o’tkazish qobiliyatini oshirish uchun uni koeffisientlarga ko’paytiriladi. AGP shinasini maksimalko’paytmasi 8X, ya’ni natija beruvchi chastotasi 533 MGsni tashkil etadi. Maksimal o’tkazish qobiliyati 2133 Mb/s tezlikka yetadi. AGP interfeysi (Accelerated Graphic Port) PCI interfeysi asosida ishlab chiqilgan. U deyarli o’n yillar davomida o’z o’rnini ushlab turibdi. Grafik akseleratorlarda yangi texnologiyani tadbiq etish bo’yicha ishlab chiqaruvchilar o’rtasidagi raqobatchilik kurashi avval AGP davrida bo’lganidek keskin bo’lmagan. Lekin hech narsa abadiy emas, mana AGP shinasi ham eskirib qolib unga talab juda kam. AGP4x ona platalari va videokartalari endi deyarli ishlab chiqarilmayapti, chunki AGP4x porti o’tkazish qobiliyati adapterlar zamonaviy avlodi uchun yetarli emas.
Aynan pikselli va cho’qqili konveerlar sonini ikki barobarga oshirish hisobiga grafik akseleratorlarning mahsuldorligi avvalgi avlodlariga qaraganda shunchalik sezilarli ortdi.nVidia yangi chipi GDDR3 SDRAM to’rt kanalli xotira kontrolleri ko’rinishida xotirani ta’minlay oladigan va 256-bitli xotira shinasiga (64 bit x 4) ega bo’ldi. GDDR3 standarti — bu JEDEC (Joint Electronic Devices Engineering Council — Elektron komponentlarni hamkorlikda ishlab chiqish kengashi) tomonidan ishlab chiqilgan va tasdiqlangan grafik xotira chiplari umuman yangi arxitekturasi. ATI kompaniyasi grafik xotira yangi standartining asosiy loyihachisi bo’ldi. GDDR3 standartining asosiy ustunliklari uning ancha oddiy arxitekturasi, iste’mol qiladigan quvvati ancha pasaytirilishi va mukammallashtirilgan sinxronizasiyasi va demak issiqlik ajratishi. GDDR va GDDR2 standartlari bilan to’la mos kelishi hisoblanadi.
Nazorat savollari:
Video xotira vazifasi nima?
Video xotira turlarini qancha?
Zamonaviy video xotiralarni ayting?
Video xotira bolmasa kompyuter ishlay oladimi?
“VЕNNA DIAGRAMMASI”
Do'stlaringiz bilan baham: |
