Mmmmmmmmmmmmmmo‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi buxoro davlat universiteti qayd raqami

Ilk
bolalik davrida
va maktabgacha yoshda bolalar harakat ko’nikmalarining 
rivojlanish xususiyatlari
Yoshi
Bolaning harakat imkoniyatlari
3 
oylik
qornida yotgan holda tirsagi va elkasiga tayangan holda ko’tarila 
oladi. Chalqancha yotgan holda yonboshiga aylana oladi; o’z gavda 
holatini o’zgartira oladi; harakat impulsi tartibsiz va anglanmagan.
6 
oylik
O’zi o’tira oladi; erkin holda qornida yotganda orqa tomoniga aylana 
oladi; emaklab yurishga harakat qiladi; o’yinchoqlarni o’ynaydi; 
og’irligini bir qo’lidan ikkinchi qo’liga o’tkaza oladi; qo’llari bilan 
harakat qiladi.
1 
yosh
O’zi yura oladi; o’tiradi va tayanchsiz tikka turadi; engasha oladi; 
kichik predmetlarni ko’tara oladi.
2 
yosh
Emaklaydi, har xil predmetlarning tagiga va ustiga chiqa oladi, to’p 
bilan o’ynay oladi (uloqtiradi, dumalatadi).
3-4 
yosh
Yuguradi, ikki yoki bir oyoq bilan sakray oladi, gimnastik devorchaga 
chiqa oladi, to’pni ilib oladi va uzatib beradi, uch g’ildirakli 
velosipedda yura oladi, ketma-ket bir necha harakatlarni bajara oladi.
5 
yosh
Bir butun harakat faoliyatini o’rgana oladi, harakatni aniq va chaqqon 
bajara oladi. Dastlabki holatni ushlab turish qobiliyati rivojlanadi. 
Yo’nalish, amplituda, harakat sur’atini saqlay oladi, o’yinlarda 
aylanish, yurish ko’nikmalari shakllanadi.
6 
yosh
Uzunlikka va balandlikka sakrashni tez o’rgana oladi, arqonda sakray 
oladi, gimnastika devoriga tirmashib chiqa oladi. Kichik koptokni 
uzoqqa va nishonga uloqtira oladi. Ikki g’ildirakli velosipedda yura 
oladi. Suzishga o’rgatish mumkin. Harakatida aniqlik, bir tekislik 
umumiy rivojlantiruvchi mashqlarni bajarishda ko’rinadi.

---

62 
3 yoshdan 7 yoshgacha bo’lgan bolalar mashg’ulotlarga o’rgatiladi, amalda esa 
ularni bolalar faoliyatini tashkillashning frontal (yalpi) uslubiyati deb aytishadi. 
Masalan, bajarilishi kerak bo’lgan mashqning ayrim elementlariga ko’proq e’tibor 
beriladi. Uzoqqa uloqtirishni ko’rsatayotib oldin dastlabki holatga, so’ng qolgan 
elementlarga e’tibor beriladi (14-jadval). 
Maktab yoshigacha bo’lgan bolalar biologik ko’rsatkichlari bo’yicha quyidagi 
davrlarga bo’linadi:
1.
Yangi tug’ilgan 4 haftalik;
2.
Yillik 1 yoshgacha;
3.
Ilk bolalik - 1 yoshdan 3 yoshgacha;
4.
Maktabgacha yoshdagi 3 yoshdan 6 (7) yoshgacha.