Мўминова Маъсуда Бахтиёровна

 
 
 
 

---

“Иқтисодиёт ва инновацион технологиялар” илмий электрон журнали. № 5, сентябрь-октябрь, 2014 йил 
2 
www.iqtisodiyot.uz 
1-жадвал.
Республикамиз тижорат банкларининг жами активлари ЯИМ га нисбатан 
ўзгариш тенденциялари (ҳисобот 2014йил 1 январ ҳолатига)
Манба: Марказий банк маълумотлари асосида тузилган. 
Келтирилган жадвал маълумотларига кўра 2005-2014 йил 1 январ ҳолатида биз 
ЯИМ ни 9,7 баробар ошганини кўришимиз мумкин, бу эса мамлакатимиз иқтисодиёти 
ривожланиб бораётганидан далолат беради. Барча соҳалар сингари банк тизимида ҳам
ижобий натижаларга эришилмоқда бунга банкнинг жами активлари ушбу давр 
мобайнида 8,1 баробар ошганини ёрқин мисол бўлади.
Бироқ тижорат банкларининг активлари ЯИМ даги улуши 2005-2014 йил
оралиғида пасайганини кўришимиз мумкин, мазкур муаммоларни бартараф этиш 
учун тижорат банкларининг активлар тузилмасини такомиллаштириш, банк тизимини 
баҳолашни халқаро стандартларга мослашуви юзасидан замонавий банк менежменти 
усулларидан фойдаланишни тақозо этади.
Актив операцияларни бошқаришда самарали йўналишлардан бири молиявий 
оқимлар таҳлилидир. Бунга пул оқимлари ва инвестициялар, активларнинг ўсиши ва 
фойдани тақсимлаш, махсус инвестиция операциялари ва уларнинг давомийлиги 
ҳисобланади. 
Ушбу соҳада бир қатор чет эл иқтисодчи олимлари фикрларига эътибор 
қаратадиган бўлсак, Питер Роуз “Cўнгги йилларда кўпгина банклар йирик 
ихчамликни таъминлаш учун тақсимлаш усули ва фонд манбаларини бирлаштиришни 
ўз ичига олган балансланган ёндашувни аралаш стратегиясига ўтиши керак”, - дея 
таъкидлаб ўтган[2]. 
Юқоридаги усулларни қўллаш орқали активларни бошқариш жараёни 
енгиллашади, активлар ва юқори даромад манбаи бўлган кредит портфелини 
диверсификациялаш имконини беради.