mjg’ aj oaj biznеs sub’еkti vа uning strukturаsi Phd имамова Н. М. (Yatt) mjg’ aj oaj oilaviy tadbirkorlik sub’ekti Phd имамова Н. М

Yakka tartibdagi tadbirkorlik va sheriklik odatda kichik yoki o'rta biznesga tegishli bo'lsa, mas'uliyati cheklangan jamiyat maqomi barcha o'lchamdagi korxonalar uchun qo'llaniladi.

• Mas'uliyati cheklangan jamiyatda egalik qilish va nazorat qilish, bir jismoniy shaxs qo'lida bo'lishi mumkin bo'lsa ham, tashkilot hamda jismoniy shaxs qonun bilan ajratiladi.
• (a) Aktsiyadorlar mulkdorlardir, lekin kompaniyaning kundalik boshqaruvida aksiyadorlar cheklangan huquqga ega. Ular kapital va foyda keltiradi. Aktsiyadorlar yirik institutsional investorlar (masalan, sug'urta kompaniyalari va pensiya jamg'armalari), jismoniy shaxslar yoki xodimlar bo'lishi mumkin.
• (b) Direktorlar kompaniyani boshqarish uchun aktsiyadorlar tomonidan tayinlanadi. Buyuk Britaniyada direktorlar kengashi boshqaruvni amalga oshirish va xodimlarni nazorat qilish bilan shug’ullanishadi, biroq mulkdorlar va xodimlar guruhlari oldida javobgardirlar.
• (i) Ijrochi direktorlar tashkilotning kundalik faoliyatida ishtirok etadilar.
• (ii) Ijrochi bo'lmagan direktorlar maslahatchilar sifatida ishtirok etishga taklif qilinadi, odatda umumiy ko'rsatmalarga ega bo'lish uchun o'zlarining maxsus ko'nikmalari yoki tajribalarini kengash muhokamalarida baham ko'rishadi.

Mas'uliyati cheklangan jamiyatlarning turlari

• Mas'uliyati cheklangan jamiyatlarning turlari
• Buyuk Britaniyada mas'uliyati cheklangan jamiyatlar ikki xil bo'ladi: xususiy cheklangan kompaniyalar (masalan, X Limited) va ochiq savdoga qo'yilgan cheklangan jamiyatlar (masalan, X plc). Ular quyidagi tarzda farqlanadi.
• (a) aksiyadorlar soni. Aksariyat xususiy kompaniyalar kichik miqdordagi aktsiyadorlarga tegishli. Ommaviy kompaniyalar esa odatda investorlarning kengroq segmentiga tegishli.
• (b) aktsiyalarni o'tkazish qobiliyati. Ommaviy jamiyatlarning aktsiyalari keng ommaga taklif qilinishi mumkin. Amalda, bu ularning birjada sotilishi mumkinligini anglatadi. Boshqa tomondan, xususiy kompaniyalarning aktsiyalari kamdan-kam hollarda aktsiyadorlarning roziligisiz uchinchi tomonga o'tkazilishi mumkin.
• (c) aktsiyadorlar sifatida direktorlar. Xususiy mas'uliyatli jamiyat direktorlari ochiq kompaniya direktorlariga qaraganda kompaniya aktsiyalarining muhim qismiga egalik qilish ehtimoli ko'proq.
• d) kapital manbai
• (i) Xususiy kompaniyaning ustav kapitali odatda uchta manbadan ta'minlanadi.
• (1) Muassis yoki asoschi
• (2) Ta'sischi yoki ish beruvchining biznes sheriklari
• (3) venchur kapitalistlar
• (ii) Bundan tashqari, ommaviy kompaniyaning ustav kapitali to'g'ridan-to'g'ri jamoatchilikdan yoki tan olingan bozorlarda institutsional investorlar orqali jalb qilinishi mumkin.