Mirzo ulug’bek nomidagi o’zbekiston milliy universiteti tarix fakulteti valiyev shohjahon taqdimot

MIRZO ULUG’BEK NOMIDAGI O’ZBEKISTON MILLIY UNIVERSITETI TARIX FAKULTETI VALIYEV SHOHJAHON TAQDIMOT

Tarix fakulteti arxeologiya yonalishi

Fan: jaxon arxeologiyasi

Mavzu : afg’onistonning qadimgi davr arxeologiyasi

REJA:

1.Massonning olib brogan kuzatishlari

2.Bomiyon vodiysi haqida

3.afg’oniston hududida topilgan buyumlar

Afg'onistondagi o'tmishdagi eng yorqin yodgorliklardan biri Bomiyondagi mashhur g'orlar majmuasidir. Kompleks buddist rohiblar uchun turar joy bo'lib xizmat qilgan juda ko'p g'orlardan iborat. Bundan tashqari, tik turgan Budda tasvirlangan ikkita ulkan haykal mavjud Ulardan birining balandligi 37 m, ikkinchisining balandligi 53m.Ular monolit boʻlib, vodiyni oʻrab turgan qoyalarda maxsus boʻshliqlarda oʻyilgan

XX asrning 30-yillarida Afg‘onistondagi Fransiya arxeologiya delegatsiyasi xodimlari (ushbu majmuani eng qiyin joyda - eng katta haykalning boshi tepasida ko'zdan kechirganlarida, ular yozuv: Agar kimdir ahmoq bu yuqori hududni kashf qilmoqchi bolsa Bilsinki, Charlz Masson avval ham bo'lgan.

Ushbu g'ururli yozuvni qoldirganCharlz Masson zamonaviyfantomonidan Afg'onistonniarxeologik o'rganishning kashshofi, 19-asrning 30-yillarida qaysidir ma'noda keyingi ilm-fan darajasiga ko'tarila olgan shaxs deb hisoblanadi.

Bu ajoyib inson haqida ko'proq bilishni xohlash tabiiy. Ammo yaqinroq tanishgandan so'ng, bunday odam umuman bo'lmaganligi ma'lum bo'ldi. Ilm-fan tarixiga Charlz Masson nomi bilan kirgan odamning ismi aslida Jeyms Lyuis edi

Ch.Masson Afgʻonistonning oʻtmish yodgorliklarini oʻrganishni 1832-yilda Bomiyondagi buddaviy gʻorlar majmuasidan boshlagan. [14] U yerga amirning koʻzga koʻringan saroy aʼyonlaridan biri bilan keldi, u yerda soliq yigʻishi kerak edi. O‘shanda Ch.Masson o‘z hayoti hikoyasi boshlangan yozuvni qoldirgan. Uning Bomiyondagi faoliyati natijalari hozirda Britaniya kutubxonasida saqlanadigan illyustratsiyalar bilan birga hisobotda aks ettirilgan. [15] Bu ajoyib majmuaning birinchi tizimli tavsifi edi. [16]K.Masson Bomiyon vodiysi Afg‘onistondagi eng go‘zal vodiylardan biri ekanligini ta’kidladi.