Mirzo ulug bek nomidagi

О ‘z-o ‘zini shakllantirish, yuksaltirishga intilish, qilayotgan ishini burch deb bilish, shaxsning autentikligi, o ‘z kuchiga ishonch, yuqori darajadagi tanqidiylik va refleksiya.

Agar odam о ‘zini ijodiy fikrlashga majbur qilishning yo'lini bilganda hamma daho bo ‘lar edi. Ayni shu ma’noda, biz ijodni buyuk topishmoq va shu bilan birga buyuk baxt deyishimiz mumkin. Ehtimol har bir odam o‘zining ijodiy faoliyati orqali ijodning turli qirralarini aks ettirishi va takomillashtirib borib biron-bir unga aloqador yangi g‘oyalarni shakllantirish imkoniyatiga ham ega bo‘Iishi mumkin. Biroq ijod makon va vaqtga nisbiy bog‘langani uchun ham uning to'xtab qolish holatini va ma’lum bir makonda shakllanib qolmasligini ham ko‘rishimiz mumkin. Bunga misol sifatida biz Sharq va G‘arb ilmiy tafakkur taraqqiyotini keltirishmiz maqsadga muvofiq bo‘ladi. Zero, mazkur hududlardagi shakllangan g‘oyalaming o‘zaro bir-biriga ko‘rsatgan ta’sirini Osiyosentrizm yoki Yevropatsentrizm vakili ham mutloqo inkor eta olmaydi. Shu ma’noda, ijod dinamikasi umumbashariy xarakterga ega.


Ijtimoiy ongda yangiliklaming yagona manbasi individual ongdir.
Ijod odamlaming ongli faoliyatining ifodalanishi bo‘lib, insonning shaxsiy borligM shaklini tashkil qiladi. Ijod insonning obyektiv va subyektiv ro‘yolikni o'zgartiruvchi faoliyatidir. Shuning uchun ham A.M.Korshunov «Ijod bu subyektning obyekt bilan faol o‘zaro harakatidir. Bu jarayonda subyekt maqsadga yo‘naltirilgan holda atrof-olamni o‘zgartirib, obyektiv qonuniyatlar talabiga ko'ra yangi, ijtimoiy ahamiyatdagi olamni yaratadi. Atrof-olamga ta’sir qilib, subyekt o‘z-o‘zini ham 0‘zgartiradi»1, deb yozadi. Bu fikri bilan faylasuf ijod amaliy faoliyat shakli sifatida namoyon bo'lishiga alohida urg‘u beradi. Biroq nazarimizda, ijodni ekzistensial faollik bilan nisbatlash, uni subyekt-obyektli shaklidan farqli bo‘lgan fikriy harakatlar orqali amalga oshiriluvchi, eng istiqbolli qurilma hisoblanadi. Chunki ijodning chuqur
1Коршунов A.M., Мантагов B.B. Диалектика социального познания. - М.: Политиздат, 1988. - 383 с.

95

talqini ma’noning yaratilishi bilan bog‘liqdir, ya’ni ijod jarayoni qanday dir ideal borliq bilan bog‘lanadi.