Мирзо улуғбек номидаги ўзбекистон миллий университети

ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ
ОЛИЙ ВА ЎРТА МАХСУС ТАЪЛИМ ВАЗИРЛИГИ
МИРЗО УЛУҒБЕК НОМИДАГИ
ЎЗБЕКИСТОН МИЛЛИЙ УНИВЕРСИТЕТИ
ГЕОЛОГИЯ ВА ГЕОИНФОРМАТСИОН ТИЗИМЛАРИ ФАКУЛЪТЕТИ
ГИДРОГЕОЛОГИЯ КАФЕДРАСИ
Фойдали қазилма конларини баҳолаш ва геомоделлаштириш йўналиши талабаси
КАРИМОВ ИСЛОМНИНГ
Геофизикавий тадқиқот усуллари фанидан
МУСТАҚИЛ ИШИ

МАВЗУ: Сейсморазведкада қўлланиладиган асбоб-усукунлар.


Бажарди: Каримов И
Текширди:Тухтамешов
Тошкент – 2020


Мавзу: Сейсморазведкада қўлланиладиган асбоб-усукунлар.
Режа:

1. 
   Сейсморазведка қурулмаларининг умумий таърифи.
   
2. 
   Ёзув ва тасвирлаш воситалари.
   
3. 
   Сейсморазведка станциялари ва қурилмаларининг тузилиш принциплари.
   
4. 
   Хулоса.
   

1.Сейсморазведка қурулмаларининг умумий таърифи.

Сейсморазведкани амалга оширишда мураккаб тузилишга эга бўлган қуйидаги асбоблар мажмуасидан фойдаланилади:

1. 
   эластик тўлқин ҳосил қилувчи манбаалар (қўзғатиш ва бошқалар);
   
2. 
   эластик тебранишни қабул қилувчи ва электр сигналларига айлантирувчи қурилмалар (ер юзидаги ишларда сейсмик тутқичлар ёки геофонлар; ҳавзаларда ишлаш учун пьезоприёмник ва гидрофонлар);
   
3. 
   кўп каналли кучайтиргичлар ва қайд қилувчи асбоблар, сейсмостанциялар (аналогли ва рақамли);
   
4. 
   маълумотларни қайта ишлайдиган компьютерлар;
   
5. 
   ёрдамчи жиҳозлар (бурғилаш станоги, асбобни олиб юрувчи автомобиллар, симлар ва бошқалар).
   

Сейсморазведка асбоблари билан боғлиқ бўлган муаммоларнинг техник жиҳатдан мураккаб эканлигидан қуйидаги омиллар далолат беради;
a) бир неча метрдан юзлаб километр чуқурликни ўрганишда, эластик тўлқинни ҳосил қиладиган оддий болғадан то кучли қўзғатишгача зарур бўлган манбаалар;
б) тупроқ силжиш амплитудасини миллиметрнинг 10-6 бўлагигача қайд қилиш сигналларининг кучланишини бир неча миллион марта кучайтирадиган асбоблар ва динамик диапазонини 106-107 гача кўтарадиган электрон кучайтиргичларнинг қўлланиши зарурлиги;
в) манба атрофидаги кўпгина тўлқинларни бир вақтда баробарига қайдқилиш ёки бир нечта пунктлар орқали қайд қилиш учун кўп каналли кучайтиргичга ўхшаш қурилмаларнинг зарурлиги;
г) жуда катта миқдордаги маълумотларни қайта ишлайдиган компьютерларга эга замонавий станциялар ва маълумотни йирик ЭВМларда қайта таҳлил қилишнинг зарурлиги.