Мирзо улуғбек номидаги ўзбекистон миллий университети

5.Ўзбекистон Республикасининг “Жамоатчилик назорати тўғрисида”ги қонуннинг (12 апрель 2018 й.) мазмун-моҳияти ва аҳамияти?
Мамлакатда жамоатчилик назоратини ривожлантиришдаги муҳим босқич 2018 йил 10 апрелда қабул қилинган Ўзбекистон Республикасининг “Жамоатчилик назорати тўғрисида”ги Қонуни фуқаролик жамиятини ривожлантиришдаги муҳим воқелик бўлди. Қонуннинг 5-моддасида жамоатчилик назоратининг қуйидаги асосий принциплари ифодаланди: фуқароларнинг ҳуқуқи, эркинлиги ва қонуний манфаатларининг устунлиги; жамоатчилик назоратини амалга оширишдаги иштирокнинг ихтиёрийлиги; жамоатчилик назоратининг ошкоралиги ва очиқлиги; жамоатчилик назорати субъектларининг қонунийлиги; жамоатчилик назорати субъектларининг давлат органларидан мустақиллиги; жамоатчилик назорати субъектларининг объективлиги ва холислиги, жамоатчилик назорати натижаларининг ишончлилиги.
Қонуннинг 3-моддасида кўрсатилган жамоатчилик назоратининг субъектларини “Ўзбекистон Республикаси фуқаролари, ўзини ўзи бошқариш органлари, нодавлат нотижорат ташкилотлар, оммавий ахборот воситалари”дан ҳолда белгиланиши жамоатчилик назоратининг тамомила ва тўлиқ ҳолда фуқаролик жамияти институти эканлигини далиллайди. Қонунда “жамоатчилик назоратининг объекти давлат органлари ва уларнинг мансабдор шахслари”
сифатида белгиланиши унинг моҳиятини фуқаролик жамиятини давлат ҳокимияти устидан назорат олиб боришини ифодалайди. Бошқача айтганда, қонунга биноан, давлат мустақил институт сифатида эмас, балки жамиятнинг сиёсий институти сифатида фаолият юритади, у жамият олдида ҳисобдордир.
Мазкур Қонуннинг 6-моддасига биноан жамоатчилик назорати қуйидаги шаклларда амалга оширилади: давлат органлари мурожаатлар ва сўровлар; давлат органларининг очиқ жамоавий мажлисларида иштирок этиш; жамоатчилик муҳокамаси; жамоатчилик эшитуви; жамоатчилик мониторинги; жамоатчилик экспертизаси; ижтимоий фикрни ўрганиш; фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органларининг ижроия ҳокимияти органлари ва бошқа ташкилотлар раҳбарлари ҳисоботларини эшитиши. Кўриниб турибдики, “Жамоатчилик назорати тўғрисида”ги Қонуни мамлакатда фуқаролик жамиятини ривожланишига шарт-шароитлар ва иимкониятлар яратиш учун давлат ҳокимияти органларини жамият олдида ҳисоборлигини таъминлайди, фуқароларнинг мижоз сифатида самарали ва қулай давлат хизмати асосида ўз манфаатларини қондириш, муаммоларини ҳал этиш имкониятига эришади, қонун яратган ҳуқуқий эркинликлар фуқароларнинг фаоллашувига, уларнинг давлат бошқаруви жараёнида фаол иштирокм этишига замин яратади. Муҳими, Президентнинг Ҳаракатлар стратегиясини амалга оширишга доир ислоҳотлари жараёни халқ назоратида бўлади, бу йўлдаги оғишлар ёки четга чиқишлар жамоатчилик назорати воситасида бартараф этиб борилади. Мамлакатда жамоатчилик назорати мақоми ва нуфузини юқори даражага кўтарилиши – бу давлатимизнинг ҳуқуқий давлат ва фуқаролик жамияти талабларига мослашиб бораётганлигини англатади.