Мирзо улуғбек номидаги ўзбекистон миллий университети кимё факультети газ кимёси лаборатория машғулотлари

Тахлил шароитлари:
металик колонка 3000 мм;
қаттиқ фаза – фаоллаштирилган кўмир;
ҳарорат:

• 
  колонкада 160^оС
  
• 
  буғлатгичда 165^оС
  
• 
  ташувчи-газ - водород
  
• 
  ташувчи газ тезлиги 50 мл/мин.
  

Газ таркибини хроматографик таҳлил натижалари 4-ва 5-жадвалга киритилади.
4 – Жадвал
Газни тозалашгача таркиби

Компонент	Юза, С мВ/мин	Тўғрилаш коеффитсиенти, К	Сu, С`мБ*К	% ҳажмий, Сu/ Сu
Азот СО2		2,04 1,77
			Сu	100

5-Жадвал
Тозаланган газнинг таркиби

Компонент	Юза, С мВ/мин	Тўғрилаш коеффитсиенти, К	Сu, С мБ*К	% ҳажмий, Сu/ Сu
Азот CО2		2,04 1,77
			Си	100

Тажриба маълумотларига ишлов бериш мисоли

Журналга жадвал кўринишида илк маълумотлар – тажриба шароитлари ва кузатиш натижалари киритилади.

• 
  адсорбент СаА маркали сеолит.
  
• 
  CО₂ ни газдаги бошланғич миқдори, % ҳажм. 2,0; 1,9;2,1; ўрт. 2,0
  
• 
  адсорбсия ҳарорати, ⁰С 40
  
• 
  азот ва CО₂ ни баллондаги бошланғич босими, кг/см2 50
  
• 
  азотни бериш тезлиги, л/соат 8,0
  
• 
  CО₂ ни бериш тезлиги, л/соат 0,5
  
• 
  адсорбент миқдори, г
  
• 
  CО₂ газдаги сўнги миқдори, 5 ҳажм 1,1; 1,2; 1,0; ўрт 1,0
  

CО₂ ни ажратиб олиш даражаси % да CО₂ ни адсорбсиядан кейинги миқдорини уни адсорбсиягача миқдори нисбатини ҳисобга олиб ҳисобланади. Ушбу холда CО₂ ни ажратиб олиш даражаси:
100 – 1,0/2,0*100=50% ни ташкил қилади.
Агар талаба 2 - вариант бўйича лаборатория ишини бажарган бўлса, яъни ўқитувчи топшириғи бўйича маълум бир адсорбент қўллаб параметрларни CО₂ ни ажратиб олиш самарадорлигига таъсирини тадқиқ қилаётган бўлса, у CО₂ ни ажратиб олиш даражасини ўрганилаётган параметр (адсорбсия ҳарорати, илк газдаги CО₂ нинг миқдори ва бошқ.) ни ўзгаришига боғлиқлик графигини қуради ва ушбу параметрнинг ўрганилган оралиқдаги қийматларидан оптимал қийматни аниқлайди.
Талаба турли адсорбентларни самаравий таъсирини ўрганганда у бир хил шароитларда уларни қўллаш бўйича CО₂ ни ажратиб олиш даражасини таққослайди ва ўқитувчи белгилаган параметрларда энг самарали адсорбентни аниқлайди.