Ómir qáwipsizligi páni haqqinda tu`sinik. (2 saat)

Uliwmalıq evokuatsiya ayrıqsha jaǵday aymaǵında xalıqtińhámmesin alip shiǵıwı názerde tutiladi.
Bóleklep evokuatsiya ayrıqsha jaǵday aymaǵında miynetke jaramsız xalıq, mektep jasindaǵı balalar, mektep, litsey, kolej hám joqari oqıw orinlar oqiwshiları hám studentleri alip shiǵılıwı zarúr bolǵanda ótkeriledi.
Adamlardin ómiri hám den sawlıǵı ushin qawip bar ekenligi, xalıqti evokuatsiya qilıw haqqinda qararǵa kelıw ushin tiykar esaplanadi.
Evokuatsiya ótkerıw haqqinda qararǵa huquqina aymaqda ayrıqsha jaǵday júz bergen yaki pragnoz qilinip atirǵan xákimler, aymaqlıq ózin ózi basqarıw organlari baslıqlari (puxara qorǵaw baslıqlari) iye boladi.
Ayrıqsha jaǵday kólemi hám evakuatsiyaniń waqtina kóre ol asiǵıs (keshikterip bólmaytuǵın) hám aldindan ótkizıletuǵın bolıwı kerek.
Keshiktirmey qarar qabil etıw talap etiletuǵın jaǵdaylarda lokal harakterge iye asiǵıs evokuatsiya qawipi bar obiektin náwbetshi – dispetcheri xizmet basliǵınıń kórsetpesine tiykarlanip ótkizilıwıda múmkin.
Xalıqti evakuatsiyasin táminlew rejeleri tiyisli turaqli is júrıtıwshi organlari tárepinen ámelge asiriladi.
Xalıq evokuatsiyasın islep shıǵarıw – aymaqlıq hám aymaqlıq prinsipge tiykarlanip rejelestiredi, payda etiledi hám ámelge asirilad.
İslep shiǵarıw –aymaqlıq prinsip ayrıqsha jaǵday aymaǵında jumisshilar xizmetkerler, studentler, oqıwshilardı karxanalar, shólkemler, oqıw orinlari boyinsha, islep shiǵarıw hám xizmet kórsetıw bóliminde bánt bolmaǵan xalıqtı bolsa jasaw orninan transfortta (piyada) alip ótıwdınázerde tutadi.
Aymaqlıq printsip islep shiǵarıw hám xizmet kórsetıw bóliminde bánt bolmaǵan xalıqtı jasaw orininan aymaqlıq shólkemler arqali alıp shıǵıw kózde tutiladı.
Ayrım jaǵdaylarda evokuatsiya aymaqlıq prinsip tiykarında, yamasa evokuatsiya xabar berilgen waqitta xalıq qay jerde bolsa, sol jerde ámelge asiriladi.
Xalıqtıń evokuatsiyasın shólkemlestiriw:
Xalıqti ayrıqsha jaǵday orninan evakuatsiya qilıw hár bir jaǵdayda ayrıqsha jaǵdaydiń júzege kelıw hám rawajlanıw sharayatlari jaraqatlanıu tiykarlar tásirinińhárakteri hám aymaq – waqıt kórsetkisleri menen aniqlanadi.
Ayrıqsha jaǵday qáwipi tuwilǵanda isenimli pragnoz soń tayarlanıw jumislari alip bariladi. Bunnan maxset ayrıqsha jaǵday aymaǵında xalıqti transfortta yaki piyada alip shiǵıp ketıw ushin hamme zárúr sharayatlar jaratıwdan ibarat. Olar qatarina:
- evokuatsiya organlari tayar halatqa keltirıw hám jumis tártibin aniqlastırıw;
- evokuatsiya qilinatuǵın, tiykarınan transfort hám piyada, xalıq sanin aniqlastırıw, transfort qurallari adamlardi transfortqa shiqarıw standartlari (punktlari)na bólistırıw, kalonnalar sanin aniqlaw hám olardi piyada jónelislerine biriktırıw;
- evokuatsiya jónelislerin tayarlaw, jol belgilerin hám kórsetkishlerin ózgertıw, toqtaw orinlarin bezew;
- jiynaw evokuatsiya punkiti, transfortqa shiǵarıw – túsirıw punktlerin tayarlaw;
- xabar berıw hám baylanis bólimlerin tayar ekenligin tekserip kórıw;
- qorǵanıw binalarin tayar halatqa keltırıw kiredi.
Evokuatsiya ótkızıw haqqinda xabar alinǵannan soń tómendegi isler ámelge asiriladı:
- evokuatsiya organlari, karxana, bólim baslıqlari, sondayaq xalıqqa evokuatsiya baslanǵanı hám ótkizılıw tártibi tuwrisinda xabar berıw;
- evokuatsiya organlarin jayıw hám tayar halatqa keltırıw;
- qáwipsiz aymaqlarǵa evokuatsiya qilinati xalıqtı jiynaw hám kóshirıwge tayarlaw;
- piyada kolonnalarin shólkemlestırıw hám baslanǵısh punktlarǵa alip shiǵıw, transfortlarǵa minıw orinlarina transfortlardi alip kelıw hám xalıqti mingizıw;
- evokuatsiya qilınǵan xalqtı aldinnan jasaw sharayatiniń birinshi náwbettegi túrlerin táminlep tómendegi qáwipsiz jerlerge qabil alıw hám jaylastırıw;
Ayrıqsha jaǵdaydińhár bir aniq túrine evokuatsiya ótkızıw ayrıqsha belgilerge iye boladi.