Ómir qáwipsizligi páni haqqinda tu`sinik. (2 saat)

Xalıqtı, AJMS kúshleri hám quralların ayrıqsha jaǵdayda háreket etıwge tayarlaw tártibi Ózbekstan Respublikası Ministrler Kabinetiniń 1998 jıl 2 oktyabr kuni qabıl etilgen «Ózbekstan Respublikası xalqın ayrıqsha jaǵdaylarda qorǵawda tayarlaw tártibi tuwrısında» ǵı 427- sanlı qararı menen anıqlanǵan. Puqaralıq qorǵanıwdıń tiykarǵı wazıypalarınan biri xalıqtı hám ekonomika obektlerin tábiyiy apatshılıq,texnogen avriyalardan saqlaw bolıp esaplanadı. Bunda ayrıqsha jaǵdaylardan saqlawda tayarlıq máseleleri úlken orın tutadaı.
Ayrıqsha jaǵdaylardan saqlaw tarawında tómendegiler tayarlıqtan ótedi:
İslep shıǵarıw hám xızmet kórsetıw tarawında bánt bolǵan xalıq, ulıwma bilim berıw mektepleri, mekemege boysınıwshı hám de shólkemlestırıw – huqıqlı formalardan qatań baqlaw baslanǵısh,orta,orta arnawlı hám joqarı oqıw orınlarınıń oqıwshıları.
Qaraqalpaqstan Respublikası, wálayatlar, respublika, wálayat quramında bolǵan qalalar hám raёnlar, mámleket hákimiyatı hám de basqarıwshı organlar; ministrlikler, mekemeler, múlkshilik formalardan qatań qadaǵalaw birlespeler, kárxanalar, mekeme hám shólkemler baslıqları.
Mámleket hákimiyatı hám de basqarıwshı organları xızmetkerleri, wazıypasın xalıqtı hám aymaqlardı ayrıqsha jaǵdaylardan saqlaw máselelrin payda etiwshi ministrlikler,birlespeler, kárxana, mekeme hám shólkemlerdiń qánigeleri.
İslep shıǵarıw hám xızmet kórsetiw tarawlarında jumıs penen bánt bolmaǵan xalıq..
İslep shıǵarıw hám xızmet kórsetiw tarawlarında bánt bolǵan xalıqtı tayarlaw, jumıs orınlarında shınıǵıwlar ótkeriw jolı menen ámelge asırıladı.
Bólimlerdiń baslıqları, baslıqlar quramı, avariya – qutqarıw,áskerlestiriligen hám turaqlı tayar arnawlı bólimler quramındaǵı kárxanalar, mekeme hám shólkemler xızmetkerleri aymaǵı xalqın hám baslıqlar quramın tayarlaw oraylarında tayarlıqlardan ótedi.
İslep shıǵarıw hám xızmet kórsetıw tarawında bánt bolmaǵan xalıqtı tayarlaw ayrıqsha jaǵdaylardan saqlaw máseleleri boyınsha básekeler ótkerıw, lektsiya oqıw,oqıw filmlerin kórıw, jasaw ornında oqıw shinıǵıwların hám dıqqatın shinıǵıwlarǵa qaratıw, sonday-aq qollanbalar hám esletpelerdi bekkem úyrenıw, radio esittirıwlerdi tıńlaw, teledástúrlerdi kórıw arqalı ámelge asırıladı.
Ayrıqsha jaǵdaylardan saqlawdıń wazıpaları:
1.Ayrıqsha jaǵdaylar payda bolıw múmkinligin hám olar qanshelli qáwipli ekenligin túsindirıw.
2. Puxara saqlanıw roli artıp baratırǵanlıǵı, ayrıqsha jaǵdaylardan saqlaw tuwralı mámleette hújjetlerdiń mazmunın, xalıqtıń puxara saqlanıwǵa tiyisli huqıqları hám wazıypaların túsindirıw.
3. Xalıqqa ayrıqsha jaǵdaylarda háreket etıwdı úyrenıwge úles qosıw.
4. Puxara qorǵanıw tájriybesin keń usınıs etıw.
5. Ózbekstan Respublikası puxara qorǵanıw tariyxı hám úrip ádet bólimlerin usınıw.
Puxaralıq qorǵanıwdı usınıwdıń tómendegi formaları bar:

7. 
   Awız-eki usınıw.
   
8. 
   Ulıwma axborot quralları (baspa-sóz,televidenie, radio).
   
9. 
   Puxaralıq qorǵanıwǵa tiyisli kitap hám súwretlerdi basıp shıǵarıw hám olardan túsindirıw jumıslarında paydalanıw.
   
10. 
    Kino hám videofilmler.
    
11. 
    Kórgizbeli qurallar (plakat,stend, fotomontaj, vitrina hám .b)
    
12. 
    Kárxanalarda, máhálle komitetlerde , oqıw orınlarında hám basqa jerlerde shınıǵıwlar alıp barıw.