Министерство высшего и среднего специального образования СНГ

Analysis menyusida modellashtirish buyrug‘i Activate ni yoki quyidagi tugmani yoqing



O‘lchov natijalarini jadvalga kirgizing. O‘lchovlarni R2–R4 qarshiliklar uchun takrorlang. O‘lchov natijalarini jadvalga kirgizing.

Xuddi shu amaliyotni E2-E4 manbalar uchun ham takrorlang. O‘lchov natijalarini jadvalga kirgizing.

E	Kuch	Тоk А1, Amper
Y	lanis	R 1 = 1 О m	R2 =1 0 О m	R3 =50 Оm	R4= 100 Омm
u	h
K	V1,
m	Volt
an
ba
i
Е 1
Е 2
Е 3
Е 4

Natijalar tahlili.

O‘lchov natijalari bo‘yicha o‘zgarmas EYuK ideal manbalari yuklama xarakteristikalarini chizing.

Laboratoriya ishi № 2 Ideal tok manbai

Yuklama xarakteristikalarini ampermetr va voltmetr yordamida olish

Ideal (ichki qarshiligi Ri = ) tok manbai deb shunday aktiv element tushuniladiki, uning qisqichlaridan o‘tayotgan tok qisqichlardagi kuchlanishga bog‘liq bo‘lmaydi. Manbaning oniy quvvati cheklanmagan bo‘ladi. EWB dasturida ideal tok manbai Sourse guruhida joylashgan bo‘lib, quyidagi shartli belgiga ega:

Topshiriq. 28- rasmda keltirilgan sxemani yig‘ing.

19. 
    rasm. Ideal tok manbaini o‘rganish sxemasi.
    

Ideal tok manbai (I1) ni [1] kalit yordamida (R1–R4) qarshiliklar tizimiga ulang. Qarshiliklardagi [5]–[8] kalitlarni o'chirib- yoqib, qarshiliklardagi tok va kuchlanishlarni o‘lchang. Natijalarni jadvalga kirgizing. Tajribalarni (I2), (I3) va (I4) tok manbalari uchun takrorlang. Natijalarni jadvalga kirgizing.

Tok man bai	Kuc hlani sh V1, Volt	Tok A1, Amper
		R1= 1 Оm	R2 =5 Оm	R3 =10 Оm	R4=2 0 Оm
I1
I2
I3
I4

Natijalar tahlili.

O‘lchashlar asosida ideal tok manbalari yuklama xarakteristikalarini chizing.

Laboratoriya ishi № 3

Cheklangan quvvatli tok va kuchlanish manbalari Yuklama xarakteristikalarini olish

Ideal bo‘lmagan manbalar modellari ikki yo’l bilan hosil qilinishi mumkin – ideal kuchlanish manbaiga R_i qarshilikni ketma-ket ulash yoki ideal tok manbaiga R_i qarshilikni parallel ulash mumkin (R_i – manbaning ichki qarshiligi) (29-rasm):



Topshiriq 30- rasmda keltirilgan sxemani yig’ing.

Kuchlanish manbaini [1] kalit yordamida (R1-R4) qarshiliklar tizimiga ulang. [5]-[8] kalitlarni o’chirib- yoqib qarsiliklardagi tok va kuchlanishlarni o’lchang va natijalarni jadvalga kirgizing.

Kuchlanish manbai
Qarshilik	Kuchlanish V1, Volt	Ток А1, Амper
R1 = 0,1 Оm
R2 = 1 Оm
R3 = 10 Оm
R4 = 100 Оm

30- rasm. Cheklangan quvvatli tok va kuchlanish manbalarini o‘rganish sxemasi Tajribani tok manbai uchun ham takrorlang. Natijalarni jadvalga kirgizing:

Tok manbai
Qarshilik	Kuchlanish V1, Volt	Тоk А1, Амper
R1 = 0,1 Оm
R2 = 1 Оm
R3 = 10 Оm
R4 = 100 Оm

Natijalar tahlili.

O‘lchashlar asosida ideal bo‘lmagan tok va kuchlanish manbalari yuklama xarakteristikalarini chizing.

Laboratoriya ishi № 4 Boshqariladigan tok va kuchlanish manbalari

Yuklama xarakteristikalarini olish

Real radioelektron qurilmalar nazariy tomondan qaraganda manbalar tarzida ko‘rsatilishi mumkin. Ularning xarakterli tomoni shundaki, ulardagi EYUK yoki

tok kirish signaliga bog‘liq bo‘ladi. Amaliyotda kuclanish bilan Е(U_kir) va tok bilan Е(I_kir ) boshqariladigan kychlanish manbalari, kychlanish bilan boshqariladigan I(U_kir) va tok bilan boshqariladigan I(I_kir) tok manbalari mavjud.

Ular EWB dasturida Sourse guruhida joylashgan va quyidagi shartli belgilarga ega:



Topshiriq 31- rasmda keltirilgan sxemani yig’ing.

Kuchlanishning boshqariladigan manbaini [1] kalit yordamida (R1-R4) qarshiliklar tizimiga ulang. [5]-[8] kalitlarni o’chirib- yoqib qarsiliklardagi tok va kuchlanishlarni o‘lchang va natijalarni jadvalga kirgizing.

31- rasm. Boshqariladigan kuchlanish manbalarini o‘rganish sxemasi

Boshqariladigan kuchlanish manbaini [1] kalit yordamida (R1-R4) qarshiliklar tizimiga ulang.

[5]-[8] kalitlarni o’chirib- yoqib qarsiliklardagi tok va kuchlanishlarni o‘lchang va natijalarni jadvalga kirgizing.

Tajribani E1,E2,,E3 manbalar uchun takrorlang va natijalarni jadvalga kirgizing:

Bosh qarila digan manb a, uzati sh koeff itsien ti		R 1 = 1 О m	R 2 = 1 0 О m	R 3 = 5 0 О m	R 4 = 1 0 0 О m
Е1=8 В 2V/V	Kuchlanish V1, Volt
	Тоk А1, Амper
E2=4 B 2V/V	Kuchlanish V1, Volt
	Тоk А1, Амper
E3=2 B 2V/V	Kuchlanish V1, Volt
	Тоk А1, Амper
E4= 1 B 2V/V	Kuchlanish V1, Volt
	Тоk А1, Амper

Natijalar tahlili.

O‘lchashlar asosida boshqariladigan kuchlanish manbalari yuklama xarakteristikalarini chizing.

Laboratoriya ishi № 5 Induktivlik

Induktivlik – magnit maydoni energiyasini jamg‘arish xususiyatiga ega ideallashtirilgan elementdir. Induktivlikdagi tok uning qisqichlaridagi kuchlanish bilan quyidagi munosabatlar bilan bog‘langan:



Induktivlik L genrilarda ifodalanadi.

EWB dasturida Basic guruhida joylashgan va quyidagicha belgilanadi:


Topshiriq. 32- rasmda keltirilgan sxemani yig‘ing va induktivlikning o‘tayotgan jarauonlarga ta’sirini o‘rganing.

32- rasm. Induktivlikni o‘rganish sxemasi Bajarish tartibi.

1. 
   O‘lchov sxemasini tayyorlash.
   

Ostsillografning uchlariga boruvchi similar ranglarini har xil qilib o‘rnating, shunda ostsillogrammalarni ajratib olish oson bo‘ladi. Generatorda quyidagi parametrlarni o‘rnating: to‘g‘ri burchakli impulslar, chastota 10kHz, to‘ldirish koeffitsienti 50% va amplituda 10 V. Ostsillograf tasviri ustida ikki marta SChTni

bossangiz, uning old paneli paydo bo‘ladi. Bu panelni IOning bo‘sh joyiga siljiting. Va quyidagi rejimni o‘rnating: AUTO, Y/T, А и В kanallar sezgirligi 5V/Div, yoyilish kattaligi 0,02 ms/div.

2. 
   O‘lchovlar.
   

[1] kalit bilan L1 induktivlikni ulang, Analysis menyusida Activate buyrug’ini bosing yoki quyidagi tugmani bosing:



Ostsillograf ekranida ikkita egri chiziq paydo bo‘ladi.

Birinchi chiziq – bu induktivlikdagi kuchlanish (kanal A), ikkinchi chiziq ( kanal B) R1 qarshilikdagi kuchlanishni ko‘rsatadi.

Qarshilik 1 Om bo‘lgani uchun ostsillograf ekranida bevosita induktivlik orqali o‘tayotgan tokni aniqlash mumkin ( I = U/R = U/1 = U.

Tahlil rejimini to‘xtating. Ostsillograf ekranida Expand tugmasi bilan ostsillograf ekrani panel o‘lchamlarini kattalashtiring (31- rasm). Signallar parametrlarini o‘lchang. Buning uchun vizir chiziqlaridan foydalanish kerak.

O‘lchov natijalari o‘ng tomondagi oynachalarda keltiriladi:

• 
  (Т2–Т1) – impuls uzunligi;
  
• 
  (VA2–VA1) – A kanal signali amplitudasi (1 chiziq) ;
  
• 
  (VB2–VB1) – B kanal signali amplitudasi (2 chiziq).
  

[2] kalit bilan L2 induktivlikni ulang va yuqoridagi amallarni takrorlang. L3, L4 induktivliklar uchun ham shu amallarni takrorlang.

33- rasm. Signallar parametrlarini o‘lchash

Natijalar tahlili.

Tajriba natijalarini nazariy hisoblar bilan taqqoslang.