Министерство высшего и среднего специального образования СНГ

 
 
 

---

42 
 
  
Laboratoriya ishi № 5.
  
Induktivlik. 
Induktivlik 
  –  magnit  maydoni  energiyasini  jamg`rish  xususiyatiga  ega 
ideallashtirilgan elementdir. Induktivlikdagi tok uning qisqichlaridagi kuchlanish 
bilan  quyidagi munosabatlar bilan bog`langan: 
 
Induktivlik L 
genri
larda ifodalanadi.  
 EWB dasturida 
Basic 
guruhida joylashgan va quyidagicha belgilanadi: 
 
Topshiriq.  32-  rasmda  keltirilgan  sxemani  yig`ing  va  induktivlikning 
o`tayotgan jarauonlarga ta`sirini o`rganing.  
 
 
32- rasm. Induktivlikni o`rganish sxemasi. 
 
Bajarish tartibi. 
1. O`lchov sxemasini tayyorlash. 
Ostsillografning  uchlariga  boruvchi  similar  ranglarini  har  xil  qilib  o`rnating, 
shunda  ostsillogrammalarni  ajratib  olish  oson  bo`ladi.  Generatorda  quyidagi 
parametrlarni  o`rnating:  to`g`ri  burchakli  impulslar,  chastota  10kHz,  to`ldirish 
koeffitsienti 50% va amplitude 10 V. Ostsillograf tasviri ustida ikki marta SChTni 

---

43 
 
  
bossangiz,uning    old  paneli  paydo  bo`ladi.  Bu  panelni  IOning  bo`sh  joyiga 
siljiting.  Va  quyidagi  rejimni  o`rnating: 
AUTO,
 
Y/T,  А
  и 
В
  kanallar  sezgirligi 
5V/Div, 
yoyilish kattaligi 
0,02 ms/div
. 
 2. O`lchovlar. 
[1] kalit bilan L1 induktivlikni ulang, 
Analysis
 menyusida 
Activate
 buyrug`ini 
bosing yoki quyidagi tugmani bosing:  
 
Ostsillograf ekranida ikkita egri chiziq paydo bo`ladi.  
Birinchi  chiziq  –  bu  induktivlikdagi  kuchlanish  (kanal  A),  ikkinchi  chiziq  ( 
kanal B) R1 qarshilikdagi kuchlanishni ko`rsatadi. 
Qarshilik  1  Om  bo`lgani  uchun  ostsillograf    ekranida  bevosita  induktivlik 
orqali o`tayotgan tokni aniqlash mumkin ( I = U/R = U/1 = U. 
Tahlil  rejimini  to`xtating.  Ostsillograf  ekranida 
Expand
  tugmasi  bilan 
ostsillograf  ekrani  panel  o`lchamlarini  kattalashtiring  (31-  rasm).  Signallar 
parametrlarini o`lchang. Buning uchun vizir chiziqlaridan foydalanish kerak.  
O`lchov natijalari o`ng tomondagi oynachalarda keltiriladi: 
– (Т2–Т1) – impuls uzunligi; 
– (VA2–VA1) – A kanal signali amplitudasi (1 chiziq) ; 
– (VB2–VB1) – B  kanal signali amplitudasi (2 chiziq). 
  [2] kalit bilan L2 induktivlikni ulang va yuqoridagi amallarni takrorlang.  
L3, L4  induktivliklar uchun ham syu amaliyotlarni takrorlang.  

---

44 
 
  
 
 
33- rasm. Signallar parametrlarini o`lchash. 
 
Natijalar tahlili. 
Eksperiment natijalarini nazariy hisoblar bilan taqqoslang.