Министерство высшего и среднего специального образования СНГ

 
 

---

25 
 
  
Kontrol–o'lchov asboblari
 
        Oddiy  o'lchov  asboblari  (voltmetr  va  ampermetr)      Indicators  (  indikator 
qurilmalar) guruhida  joylashgan va 
 
 
 
tugmasi  bosilganda  Indicators  menyusi  paydo  bo'ladi  (18-  rasm),  bu  menyuning 
birinchi  ikki  tugmachasi  maydonda  voltmetr  i  ampermetr  paydo  bo'lishiga  olib 
keladi.  
 
 
18- rasm. Indikatsiya elementlarini tanlash menyusi. 
        Indicators 
menyusidan 
maydonga 
tushiriluvchi 
asboblarning 
soni 
cheklanmagan.  Agar  element  tasviriga  SO'T  bosilsa,  ekranda  menyu  paydo 
bo'ladi  (13-  rasm),  bu  menyu  yordamida  “Sxemalarni  tayyorlash”  bo'limidagi 
qator  amallarni  bajarish  mumkin.      Component  Properties  (komponent 
xususiyatlari)  buyrug`i  komponent  ustida  SChT  ikki  marta  bosish  yoki 
instrumentlar oynasidagi quyidagi  
 
 
tugmachani  bosish  bilan  amalga  oshiriladi.  Bu  buyruq  Circuit  menyusida  ham 
takrorlangan.  Bu  buyruq  bajarilganda  bir  necha  oynachali  dialog  oyna  paydo 
bo'ladi.  Bu  oynachalar  komponentlar  parametrlarini  o'rnatish  uchun  qo'llaniladi 
(19a- rasm voltmetr va 19b- rasm ampermetr uchun).  

---

26 
 
  
(a) 
(b) 
               19- rasm. Voltmetr (a) va  ampermetrni sozlash oynasi (b). 
 
     Bu  oynachalarda  Resistance  satrida  voltmetr  ichki  qarshiligi  (  katta  qiymat 
bo'lishi  kerak)  va  ampermeir  ichki  qarshiligi  (  kichik  qiymat  bo'lishi  kerak). 
Mode satrida o'lchanayotgan kuchlanish ( tok) turi belgilanadi:  
                         – DC – doimiy kuchlanish (tok); 
                         – AC – o'zgaruvchan kuchlanish (tok). 
           Asboblarning  qolgan  yo'riqnomalari  avvalgi  bo'limda  keltirilgan  (18- 
rasm). 
     Murakkab  kontrol-o'lchov  asboblari  Instruments  –  kontrol-o'lchov  asboblari- 
guruhida joylashgan. 

---

27 
 
  
 
         tugmasi  bosilganda  Instruments  menyusi  paydo  bo'ladi  (20-  rasm),    uning 
tugmachalari  maydonda    mos  ravishda  multimetr,  signallar  generatori, 
ostsillograf,  amplituda–chastota  va  faza–chastota  xarakteristikalarini  o'lchagich 
(plotter), ikkilik so'zlar generatori (kod generatori), 8–kanalli logik analizator va 
logik  o'zgartirgich  paydo  bo'ladi.  Bir  vaqtning  o'zida  maydonda  faqat  bittadan 
asbob o`rnatish mumkin. 
 
 
20- rasm. Nazorat–o'lchov asboblari va ularning shartli belgilari. 
         Sxema  yig`ilayotgan  paytda  o'lchov  asbobi  tasviri  kursor  bilan  siljitilib 
maydonga  tushiriladi  va  simlar  yordamida  tekshirilayotgan  sxemaga  ulanadi. 
O'lchov  asbobini  ishchi  (  yoyilgan)  holatga  keltirish  uchun  uning  tasviri  ustida 
ikki  marta  kursorni  bosish  kerak.  O'lchov  asbobi  oldi  panelining  tasviri  paydo 
bo'ladi (21- rasmda – multimetrning). 
 
21- rasm. Multimetrning old paneli.