Министерство высшего и среднего специального образования СНГ

   
2.4.   Komponentlar sharhi 
Ma’lumotlar bazasini boshqarish vositalari 36—rasmda keltirilgan. 

---

51 
 
  
 
36—rasm. Ma’lumotlar bazasini boshqarish vositalari. 
Multisimda uchta darajadagi ma’lumotlar bazasi bor: 
-
 
Ma’lumotlarni  bosh  bazasidan  (  Master  Database  )  faqat  axborotni 
hisoblash mumkin, unda barcha komponentlar joylashgan; 
-
 
Foydalanuvchi  kompyuterini  kundalik  foydalaniladigan  ma’lumotlar 
bazasiga  (User  Database)  mos  keladi.  U  komponentlarni  saqlashga 
mo’ljallangan  va  bu  komponentlarni  umumiy  kirishda  ko’rsatib 
bo’lmaydi; 
-
 
Ma’lumotlarni  korporativ bazasi  (Corporate  Database)  bu tarmoqdagi 
boshqa  foydalanuvchilar  uchun  ham  kirish  mumkin  bo’lgan 
komponentlar uchun mo’ljallangan. 
Ma’lumotlar  bazasini  boshqarish  vositalari  komponentalarni  ko’chirish, 
ikkita  bazani  bittaga  birlashtirish,  va  ularni  tahlil  qilish  imkonini  beradi.  Barcha 
ma’lumotlar  bazalari  guruhlarga  bo’linadi,  ular  o’z  navbatida  esa  oilalarga. 
Qachonki  foydalanuvchi  komponentni  tanlab  uni  sxemaga  joylashtirsa,  yangi 
nusxa yaratiladi undagi barcha o’zgarishlar  ma’lumotlar bazasida saqlanayotgan 
axborotlarga ta’sir qilmaydi. 
Master Database ma’lumotlar bazasi o’n ikkita guruhga bo’lingan: 
1)
 
Sources.  Barcha  kuchlanish  va  tok  manbalari  va  yerga  ulanishdan 
iborat.  Masalan,  power  sources  (o’zgarmas,  o’zgaruvchan  kuchlanish 

---

52 
 
  
manbalari yerga ulanish, simsiz ulanishlar  – VCC, VDD, VSS, VEE), 
signal  voltage  sources  (to’g’ri  burchakli  impulslar  manbalari  ma’lum 
vaqt  oralig’i  orqali  signal  manbalari),  signal  current  sourses 
(o’zgarmas,  o’zgaruvchan  tok  manbalari  to’g’ri  burchakli  impuls 
manbalari).  
2)
 
Basic.  Sxematexnikani  asosiy  elementlaridan  iborat:  rezistorlar, 
induktiv  elementlar,  sig’im  elementlari,  kalitlar,  transformatorlar, 
relelar, konnektorlar va boshqalar. 
3)
 
Diodes.  Diodlarni  turli  turlaridan  iborat:  fotodiodlar,  shotki  diodlari, 
yorug’lik diodlari va boshqalar. 
4)
 
Transistors.  Tranzistorlarni  turli  turlaridan  iborat:  pnp-,  npn-
tranzistorlar,  biqutbiy  tranzistrlar,  MOP  –  tranzistrlar,  KMOP  – 
tranzistrlar va boshqalar. 
5)
 
Analog. Kuchaytirgichlarni barcha turidan iborat: amaliy, differensial, 
invertrlovchi va boshqalar. 
6)
 
TTL. Tranzistor – tranzistor mantiqli elementlardan iborat. 
7)
 
CMOS. KMOP – mantiqli elementlardan iborat. 
8)
 
MCU Module -  ko’p punktli aloqani boshqaruvchi moduli (inglizcha. 
Multipoint control unit so’zidan olingan). 
9)
 
Advanced_Peripheral.  Ulanadigan  tashqi  qurilmalardan  iborat. 
(display, terminal, klavishlar maydoni). 
10)
 
Misc.Digital. Turli raqamli qurilmalardan iborat. 
11)
 
Mixed. Kombinirlangan komponentlardan iborat. 
12)
 
Indicators.  O’lchov  asboblaridan  (voltmetrlar,  ampermetrlar) 
lampalar va boshqalar.
 
 
 
 
 
 

---

53