Министерство высшего и среднего специального образования СНГ

VA  mantiqiy  elementi.
  VA  mantiqiy  elementni  asosiy  elementi  bo’lib  ikkita  kirish 
va  chiqish  hisoblanadi.  ikkita  kirishni  tegishlicha  A  va  B  deb  ataymiz  chiqishni  Q 
deymiz. Chiqish “ulangan” holatda bo’ladi qachonki ikkala kirish ham “ulangan” holda 
bo’lganda.  
Raqamli  elektronikada  “ulanagan”  holatda  odatda  1  ko’rinishda  nazarda  tutiladi 
“o’chirilgan” holati  esa 0 ko’rinishida kirish  va  chiqish  signallari orasidagi  munosabat 
chinlik jadvali ko’rinishida ko’z oldiga keltiriladi unda bo’lishi mumkin bo’lgan kirish 
va  natijalovchi  chiqishlar  solishtiriladi  VA  mantiqiy  elementi  uchun  kirish  holatini 
mumkin bo’lgan to’tta variant mavjud: 
A=0,  B=0;  A=0,  B=0  A=1.  B=0  va  A=1, B=0
  
bu  qiymatlar  quyidagi  chinlik  jadvalida  chap  va  o’rta  usullarda  ko’rsatilgan  mantiqiy 
elementni chiqishi o’ng ustunchada aks etgan. 
LabView
  muhtida  mantiqiy  kirishni  uzib  ulanishi  mantiqiy  o’chirilish  holatlarini 
aniqlash  mumkin  mantiqiy  yorug’lik  diodili  indikator  esa  chiqish  holatini  ko’rsatishi 
mumkin  chunki  LabView  muhtida  VA  elementi  uning  ichiga  o’rnatilgan  asosiy 
funksiyalardan  biri  hisoblanadi,  shunda  siz  oddiy  virtual  asbobni  oson  yarata  olasiz, 
ushbu  mantiqiy  elementni  ishini  namoyish  qiluvchi,  ikkita  o’chirgichni  uni  kirishiga 
ulaysiz svetodiodli indikatorni esa uning chiqishiga. 
VA elementini ishini modullovchi virtual asbobni yarating asbobnn old paneli uchun 
“Boolean”  guruhidan  foydalaning,  elementni  struktur  sxemasi  uchun  “Boolean” 
guruhidan  “AND”  dan  foydalanamiz,  ikkita  kirish  tugmasini  bosib  chiqishdagi 
indikatorni o’zgarishini kuzating yuqorida ko’rsatilgan chinlik jadvalini tekshiring (154- 
rasm). 
 
154- rasm. LabView ni “VA” funksiyasi kirish va chiqish terminaliga ulangan. 

---

192 
 
  
Shu  yo’l  bilan  VA,  YOKI,  YO’Q  YOKIni  YO’Q  QILUVCHI  boshqa  elementlarni 
ishini modullashimiz mumkin. 
LabView paketida barcha asosiy ikki kirishli mantiqiy elementlar mavjud, ammo siz 
ko’proq kirishlardan foydalanishingiz mumkin. Ikkita ikki kirishli elementdan siz virtual 
asbobni qura olasiz VA elementni uchta kirishini ado qiluvchi (155- rasm).  
 
155- rasm. Uchta kirishli VA mantiqiy elementini modeli.