Министерство высшего и среднего специального образования Республики Узбекистан

Insert usulidan foydalanib ishlash qoidasi
1.Ma’ruza matnini o’qib, matnning chetiga quyidagi belgilarni qo’yib chiqing:

V-bilaman

+ – men uchun yangi ma’lumot

–– men bilgan ma’lumotni inkor qiladi

? – noaniq (aniqlashtirish talab qiladigan) qo’shimcha ma’lumot

2.Olingan natijalarni jadval shaklida rasmiylashtiring.

№	Mavzu savollari	V	–	+	?

5 MAVZU 5-DARS: Ijtimoiy xulq-atvor psixologiyasi Reja: Ijtimoiy xulq-atvor xususiyatlari. Alturizm va tolerantlik tushunchalari mazmuni. Agressiv xulq-atvor psixologiyasi. Deviant xulq-atvor. O’quv mashg’ulotining maqsadi: Ijtimoiy xulq-atvor xususiyatlari, ijtimoiy ta’sirlar, ijtimoiy ro’llar, guruhdagi kanformlik haqidagi bilim, ko’nikma, malakalarini shakllantirish. O’quv faoliyatining natijasi: Talabalarga ijtimoiy xulq-atvor xususiyatlari, shaxsning insoniy xususiyatlari, agressiv xulq-atvor, deviant xulq-atvor haqida dastlabki bilimlar berish hamda mazkur jihatlar psixologiya fanini o’rganish ob’ekti ekanligi asoslab berildi.

Baholash mezoni va ko’rsatkichlari

Guruhlar	Savolning to’liq va aniq yoritilishi 0-5 ball	Misollar bilan muammoga yechim topishi 0-5 ball	Guruh a’zolarining faolligi 0-5 ball	Jami ball

15-13 ball- “a’lo”

12-10 ball- “yaxshi”

15-13 ball- “qoniqarli”

Ijtimoiy xulq-atvor xususiyatlari.

Insonlar boshqa birovning xatti-harakatini qanday tushuntirishidan kelib chiqib Frits Xayder “atributsiya nazariyasi”ni shakllantirgan. Atributsiya nazariyasi – bu biz boshqalar xulq-atvorini idrok etishimiz. Bu nazariyaga asosan insonning aniq bir holatda xulq-atvorini baholashimizda unga ta’sir qiluvchi tashqi omillar yoki ichki omillar (ustanovkalar, motivlar, shaxsiy sifatlar) haqidagi xulosamiz. Atributsiyadagi fundamental xato. Agar bizning yangi do‘stimiz qo‘pol muomalada bo‘lsa, biz uni umuman qo‘pol deb hisoblashimiz atributsiyada fundamental xato bo‘ladi. U balki o‘z axloqini ba’zi bir muammolari tufayli deb tushuntirishi mumkin. Odatda, kuzatuvchilar qo‘pol xato qilishlari mumkin. Masalan, 2008-yilda kamera oldida AQSh prezidenti Barak Obama Hillari Klintonga nisbatan yelkasini o‘girgan holda turib, salomlashmagan. Buni barcha hurmatsizlik deb qabul qilgan. Ammo keyin Obamaning aytishicha, ular o‘sha paytda allaqachon ko‘rishib ulgurishgan va Obama o‘zining yonidagi boshqa inson bilan gaplashishga o‘girilgan. Yana shunday xato atributsiya ba’zida o‘qituvchilar faoliyatida ham kuzatiladi. Masalan, agar biron o‘quvchi o‘zini darsda yomon tutsa, uni umuman agressiv bola deb o‘ylaydilar, vaholanki, uni o‘sha paytda u-bu muammo qiynayotgan bo‘lishi mumkin. ( David.G.Myers “Psychology” -2010 Pg 674) Boshqa bir atributsiya esa quyidagidan iborat: sinfda Julyett juda kam gapiradi, Djekhar doim 1 chashka kofe ustida to‘xtamay gapiradi. Demak, umuman olganda Julyett uyalchan, Djek esa xush chaqchaq va kirishimli. Ba’zida bunday atributsiyalar foydali bo‘ladi. Ammo shunda ham biz fundamental xatogayo‘lqo‘yayotganbo‘lishimizmumkin, balki bizlarni ko‘rgan kunda birining kayfiyati yomon birini-ki juda yaxshi bo‘lgandir, va odatda ularnin axloqi shu kungidan farq qilishi mumkin. Devid Nepolitan va Djordj Goeta Isnomli olimlar qiziq tajriba o‘tkazishdi. Ular Uillyams kolledji talabalari bilan suhbat qurishdi. Talabalar bira yol bilan gaplashishi kerak ekanligini aytib, ularni ikki guruhga bo‘lishdi. Birinchi guruhga ayol kutilmagan tarzda o‘zini tutishi mumkunligini aytib, ikkinchi guruhga esa haqiqatni – ayolga oldindan talabalar bilan do‘stona yoki nodo‘stona yo‘sinda gaplashishi aytilganligidan habar qilishdi. Nima deb o‘ylaysiz, aytilgan gaplardan foyda bo‘ldimi? Yo‘q. talabalar barcha ma’lumotni inkor etdilar. Agar ayol kishi ular bilan do‘stona munosabatda bo‘lgan bo‘lsa, talabalar uni muloyim inson sifatida tasvirladilar. Va huddi shuni teskarisi. Bu yana bir atributsiyaning fundamental xatosini ko‘rsatdi. Shuni aytib o‘tish kerakki, bu xato barchaga xos.