Министерство высшего и среднего специального образования Республики Узбекистан

EGOTSENTRIK NUTQ - nutq faoliyati bo‘lib, bog‘cha bolasining o‘yini bilan birga olib boriladigan va bolaning o‘z-o‘ziga qaratilgan nutqi.

TIL (PSIXOLOGIYADA) - so‘z belgilari tizimi bo‘lib, psixik faoliyatni (hammadan avval aqliy faoliyatni ifodalovchi), shu bilan birga nutqda foydalaniladigan aloqa vositasidir.
TOPSHIRIQLAR

• 
  Muloqotga tegishli jadvalni to‘ldiring.
  

№	Muloqot tomonlari	Ta’rif
1
2
3

• 
  Atamalarga tarif bering.
  

Faol nutq-

Passiv nutq-

Tashqi nutq-

Monolog-

Dialog-

Ichki nutq-

• 
  Yuqoridagi suratda muloqotning qanday vositasi keltirilgan?
  
• 
  
  
• 
  
  
• 
  Kunlik muloqot jarayonida axborot almashish chog‘ida so‘zlar, nutqaiz muloqot , tovushlar va intonatsiyaning o‘rnini o‘sish ketma-ketligida yozin(foizi bilan)
  

№	Axborot uzatish vositasi(ketma-ketligi)	Foiz miqdori
1
2
3

• 
  Nizoga oid jadvalga variantlarni kiriting
  

№	Nizo turlari
	Destruktiv nizo	Produktiv nizo
1
2
3
4

1. 
   nuqtai - nazarlarning bir-biriga mos kelmasligi sababli vujudga keladi
   
2. 
   muammoni kengroq qarshi olishga olib keladi
   
3. 
   optimal yechimning topilishiga yordam beradi
   
4. 
   shaxsga ko‘chirilmaydi
   
5. 
   munosabatlarning buzilishiga olib keladi
   
6. 
   ishtirokchilar soni ortib boradi
   
7. 
   qarama-qarshi tomonga nisbatan negativ baholar kuchayib boradi
   
8. 
   nizo jarayonidagi ob’ektning shaxsga ko‘chishi oson yuz beradi
   

• 
  Quyidagi atamalarni uni ma’nosi bilan birlashtiring
  

№	Muloqot jarayonida bir-birini idrok etishning mexanizmlari				Mazmuni
1	identifikatsiya;			A	insonning suhbatdoshi tomonidan qanday idrok etilayotgani va tushunilayotganini anglashga intilishi
2	refleksiya;			B	insonning o‘zini xayolan suhbatdoshi o‘rniga qo‘yish orqali uning fikrlari va tasavvurlarini tushunishga intilishi
3	stereotipizatsiya.			C	insoning o‘zini xayolan suhbatdoshi o‘rniga qo‘yish orqali uning kechinmalari va hissiyotlarini tushunishga intilishi
4	Empatiya			D	insonning suhbatdoshini tushunishga intilishi yo‘lida muayyan shablondan foydalanishi
Javoblar:		1-	2-		3-	4-

• 
  Jadvalni moslang.
  

№	Tushuncha	#	Mazmuni
1	Optik-kinetik tizim	A	kamida ikki kishing o‘zaro ta’sir jarayoni bo‘lib, bu ta’sir davomida axborot almashiniladi, munosabat o‘rnatiladi va rivojlantiriladi, tugatiladi yoki korrektsiyalanadi
2	Muloqot jarayonida bir-birini idrok etish mexanizmlari:	B	insonning suhbatdoshi tomonidan qanday idrok etilayotgani va tushunilayotganini anlashga intilishi
3	Kooperatsiyaga asoslangan o‘zaro ta’sir	C	insonning suhbatdoshini tushunishga intilishi yo‘lida muayyan shablonlardan foydalanishi
4	Vizual kontakt	D	kommunikativ jarayon ishtirokchilarining shaxsiy yoki guruhiy maqsadlarga erishish uchun o‘zaro kurash sharoitida bir-birga ta’sir ko‘rsatish
5	Proksemik tizim	E	insonning o‘zini xayolan suhbatdoshi o‘rniga qo‘yishi orqali uning fikrlari va tasavvurlarini tushunishga intilishi
6	Empatiya	F	ovoz vokalizatsiyasidan iborat bo‘lib, unga ovoz sifatlari, diapozoni
7	Paralingvistik tizim	J	insonning o‘zini xayolan suhbatdoshi o‘rniga qo‘yishi orqali uning kechinmalari va xissiyotlarini tushunishga ishtilishi
8	Identifikatsiya	H	kommunikativ jarayon ishtirokchilarining fazodagi joylashuvi va kommunikatsiya vaqti
9	Raqobatga asoslangan o‘zaro ta’sir	G	ko‘zlar orqali muloqot qilish
10	Stereotipizatsiya	K	kommunikativ jarayon ishtirokchilarining umumiy maqsad yo‘lida o‘z kuchlarini birlashtirish
11	Refleksiya	L	Identifikatsiya, Empatiya, Refleksiya, Stereotipizatsiya
12	Muloqot	M	imo-ishoralar(qo‘l motorikasi), mimika (yuz motorikasi), pantomimika (butun gavda motorikasi)

• 
  Quyidagi jadvallarni to‘ldiring
  

• 
  Muloqot vazifalari raqamlarini ularning mos mualliflari qatoriga kiriting
  

1) aloqa o‘rnatish vazifasi 2) information vazifa 3) affektiv vazifasi 4) tushunishni ta’minlash vazifasi 5) amotiv vazifasi 6) ta’sir ko‘rsatish vazifasi

7) amotiv vazifasi 8) faoliyatga undash vazifasi 9) koordinatsion vazifasi 10) aloqa o‘rnatish vazifasi 11) regulyatsion vazifasi 12) munosabat o‘rnatish vazifasi

Mualliflar	javob raqamlar
B.F. Lomov
L.A. Karpenko

MULOQOT mavzusi yuzasidan KRASSVORD

M

U

L

O

Q

O

T

1. 
   Muomala sub’ektlarning o‘zaro bir-biri bilan axborot, hissiy kechinmalar, va fikr almashinuvini ta’minlaydi.
   
2. 
   Muomala texnikasining samarasini ta’minlovchi psixologik vosita?
   
3. 
   Shaxsning hissiy kechinmalari va tasavvurlarida o‘rnashib qolgan qoliplardan noto‘g‘ri foydalanish natijasida muloqotning samarasiz yoki xato kechishi.
   
4. 
   Ongda o‘rnashib qolgan tasavvurlardan foydalanish.
   
5. 
   Dialogik, monologik, ochiq yoki intim (sirli, yashirin) rasmiy yoki shaxsiy norasmiy.
   
6. 
   Fazoviy joylashish, ohanglar va emotsional qo‘llab quvvatlash mexanizmlari
   
7. 
   Muloqotda moslashuvchan.
   

• 
  Verbal va noverbal muloqotga xos javoblarni jadvalning o‘ng tomoniga yozing:
  

1) suhbat 2) mimika 3) ohang 4) nutq orqali bayon etish 5) intervyu 6) yuz ifodasi

7) ma’ruza 8) og‘zaki savol-javob 9) jestlar 10) pauza 11) pantomimika 12) ko‘z yosh