Mineralogiya


MINERALLARNING KIMYOVIY XUSUSIYATLARI



Download 1,54 Mb.
bet15/127
Sana13.09.2021
Hajmi1,54 Mb.
#173025
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   127
Bog'liq
MINERALOGIYA

1.2. MINERALLARNING KIMYOVIY XUSUSIYATLARI
Minerallarning tarkibini kimyoviy usul bilan aniqlangandan so`ng, uning formulasini hisoblab chiqish kerak bo`ladi. Buni ilmenit minerali misolida ko`rib chiqamiz. Ilmenitning kimyoviy analiz natijasini oladigan bo`lsak, u holda izomorf magniy, marganes aralashmalar borligini ko`ramiz. Ilьmenitning asl formulasi esa – FeTiO3 Kimyoviy analiz natijasida esa - (Fe, Mn, Mg) TiO3 ko`rinish kelib chiqadi. Ushbu formuladagi temir, marganes, magniy va titan atomlarining xaqiqiy koeffitsientlarini hisoblab chiqish talab qilinadi. Hisoblash tartibi quyidagicha bajariladi (16-jadval);

1. Hamma komponentlarni bir ustunga yoziladi.

2. Ikkinchi ustunga har bir komponentning % miqdori yoziladi TiO2 uchun - 53,80).

3. Uchinchi ustunga har bir komponentning molekular massasi yoziladi (TiO2 uchun - 79,00).

Molekular massasini aniqlash uchun Mendeleyev davriy jadvalidan titan topiladi va uning atom og`irligini olamiz - 47,88. Xuddi shu tariqa kislorodni jadvaldan topiladi- 15,9994. Formulada kislorod ikkita bo`lgani uchun uning atom og`irligi ikkiga kupaytiriladi. Natijada: Ti=47, 88; 0=2 x 15,9994=79,8788 ≈ 79,90 ga teng bo`ladi.

4. To`rtinchi ustunga har bir komponentning molekular miqdori yoziladi. Molekular miqdor kimyoviy tahlil natijasining molekular massasiga nisbatidir.

TiO2 uchun - 53,80:79,90=0,6733.

5. Kationning atom miqdorini aniqlaymiz, buning uchun molekular oksid miqdorini formuladagi kation soniga ko`paytiramiz, TiO2 uchun 0,6733x1=0,6733.

6. Kislorodning atom miqdorini aniqlaymiz, buning uchun molekular oksid miqdorini formuladagi atom kislorod soniga ko`paytiramiz (TiO2 da kislorod miqdori 0,6733x2=1,3466). Bu ustunga yozilgan barcha kislorodlar atom miqdorining yig`indisini hisoblash kerak:
1,3466+0,0675+0,5386+0,672=2,0199
Bizda nazariy ilmenit Fe TiO3 da kislorod miqdori 3,00 ga teng. Topilgan yig`indining mana shu kislorod miqdoriga nisbati
2,0199:3,00=0,6733
Bu miqdor umumiy bo`luvchi deyiladi.

7. Mineral formulasidagi atomlar koeffitsientlarinng miqdori aniqlanadi, buning uchun beshinchi ustundagi kationlar miqdorini umumiy bo`luvchiga bo`lib, har bir kimyoviy modda uchun alohida-alohida yoziladi. Ti uchun

0,6733: 0,6733=1,00
8. Arifmetik hisob-kitoblarning to`g`riligini zaryadlar miqdori orqali aniqlaymiz. Musbat zaryad sonining yig`indisi manfiy zaryad sonining yig`indisi bilan teng bo`lishi shart.

Bizdagi ilmenit mineralida uch kislorod atomi oltita manfiy zaryadga ega. Demak,

O=Ti+Mn+Mg+Fe

6=5,996
9. Hisoblab chiqilgan formula quyidagicha yoziladi:

(Fe 0.80 Mh0,10 Mg 0.10)1,00 Ti100 O3,00


Download 1,54 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   127




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish