Mineral o‘G‘itlar va tuzlar kimyoviy texnologiyasi 112 11–mavzu: termik fosfat kislota ishlab chiqarish

MINERAL O‘G‘ITLAR VA TUZLAR KIMYOVIY TEXNOLOGIYASI 
114 
yordamida quyiladigan aylanuvchi fosfat kislotaga yuttiriladi va bu suyuqliklar 
minoraning devorlaridan yupqa qavat hosil qilgan holda oqib tushadi. Bundan 
tashqari, kislota minora ichida joylashtirilgan uch qavat kislotali forsunkalar 7 da 
sachratiladi. Issiqlik almashtirgich 6 da sovutilgan kislotaning bir qismi omborga 
tayyor mahsulot sifatida chiqariladi. Yondirish minorasida 60% gacha P
4
O
10
absorbsiyalanadi, qolgan qismi esa – yig’gich 9 va issiqlik almashtirgich 6 orqali 
aylanuvchi kislota bilan sovutish-gidratlash minorasi 8 da ushlab qolinadi (ularda 
kislota harorati 25-27
O
C gacha pasayadi). Yig’gich 9 dagi kislota yig’gich 5 orqali 
aylanuvchi kislotaga qo’shiladi. 
11.1 – rasm. Sirkulyatsion ikki minorali tizimda termik fosfat kislota ishlab 
chiqarish tasviri: 
1 – forsunka; 2 – yondirish minorasi; 3 – ikkilamchi havoni uzatish uchun 
chig’anoq; 4 – yuklash nasoslari; 5 – yondirish minorasi aylanuvchi 
kislotasining yig’gichi; 6 – plastinkali issiqlik almashtirgich; 7 – kislotali 
forsunka kanal (kollektor) lari; 8 – sovutish-gidratlash minorasi; 9 - sovutish-
gidratlash minorasi aylanuvchi kislotasining yig’gichi; 10 – elektrofiltr; 11 – 
kislota yig’gich; 12 – quyruq gaz ventilyatori; 13 – gaz chiqarish quvuri; 14 – 
kondensat yig’gichi 
Sovutish minorasiga kiruvchi gaz harorati 85-100
O
С, chiquvchi gaz harorati esa 
45-55
O
C bo’ladi. Bu minoradan chiquvchi gaz tarkibida 50 g/sm
3
(n.sh. da) fosfat 
kislota tumani holatidagi 
5
2
О
Р
bo’ladi. Uni elektrofiltr 10 da tutib qolinadi. Umumiy 
tutib kolish darajasi 99,9% ni tashkil etadi. Elektrofiltrdagi kislota yig’gich 11 ga, 
undagi esa yig’gich 9 ga oqib tushadi. Quyruq gaz ventilyatori 12 yondirish 
minorasidagi ikkilamchi havoni surib oladi va uni gaz chiqarish quvuri 13 ga 
atmosferaga chiqarib yuborish uchun purkaydi. Atmosferaga chiqariluvchi gaz 

---