Milliy universitetining jizzax filiali psixologiya va gumanitar fanlar kafedrasi

Quyidagi savollarga javob yozing.
• Tarbiya jarayonida tarbiya tamoyillarining ahamiyati qanday?
• «Tarbiyaning maqsadga qaratilgan bo’lishi» deganda nimani tushunasiz?
• Tarbiyada insonparvarlik va demokratiya tamoyilining hozirgi kundagi ahamiyati qanday?
• Tarbiyada milliy va umuminsomy qadnyatlar ustuvorligini ta’minlash nima uchun zarur deb o’ylaysiz?
• Ijtimoiy ongni shakllantiruvchi usullarga nimalar kiradi?
• Tarbiyada rag’batlantirish va jazolash usullariga qo’yilgan talablar to’grisidagi fikr bildiring.
• Individ, shaxs va jamoa tushunchalarini qanday tushunasiz?
• Jamoaga qanday talablar qo’yiladi?
• Sinf jamoasini jipslashtirish va shakllantirish yo’llari nimalardam lborat, deb o’ylaysiz? Bunda sinf rahbarining o’rni qanday?
• Jamoa bola tarbiyasiga qanday ta’sir ko’rsatishi mumkin?
Nazorat savollari
1.Sotsial psixologiyada guruhlar muammosini qo‘yish uchun guruhlarni sotsial analiz qilish ahamiyati.
2.Guruh funksiyalari..
3.Guruh normalarining shaxs individual xususiyatlariga ta’siri. Jamoalar va guruhlar.
4.Jamoalarning psixologik belgisi – “biz”- hissiyotining yuzaga kelishi
.5. Guruh va tashkilot.


TOPSHIRIQLAR:

• 
  «Bola tarbiyasiga jamoaning ta’siri» va «Jamoaga bolaning ta’siri» mavzularida psixologik yondoshuv yozing
  

Keys topshirig‘i


Matematika o‘qiguvchisi masalaning yechimini doskada yoritayotgan vaqtida bir ishorani yanglish tarzda qo‘lladi. Guruhdagi o‘quvchilardan bir nechtasi bu xususda o‘qituvchiga aytishdi.
Bunday holda o‘qituvchi qanday yo‘l tutmog‘i lozim?
12-Mavzu:Katta guruhlar turlari
Reja:
1.Katta ijtimoiy guruhlar psixologiyasi muammosi.
2.Etnik guruhlarning psixologik xususiyatlari.
3.Etnik guruhlarni tadqiq etishning metodologik prinsiplari.
Katta ijtimoiy guruhlar muammosi¹⁶
Har bir shaxs o‘z faoliyatini turli guruhlar sharoitida yoki turli guruhlar ta’sirida amalga oshiradi. Chunki jamiyatdan chetda qolgan yoki insonlar guruhiga umuman qo‘shilmaydigan individning o‘zi yo‘q, kishi jamiyatda yashar ekan, u doimo turli insonlar bilan muloqotda, o‘zaro ta’sirda bo‘ladi, bu muloqot jarayonlari esa doimo kishilar guruhida ro‘y beradi. Guruh – bu umumiy belgilar, umumiy faoliyat, muloqot hamda umumiy maqsad asosida birlashgan kishilar uyushmasidir. Demak, odamlar guruhi tashkil topishi uchun albatta qandaydir umumiy maqsad yoki tilaklar, umumiy belgilar bo‘lishi shart. Masalan, talabalar guruhi uchun umumiy narsalar ko‘p ( o‘quv faoliyati, bilim olish, yoshlarga xos birliklar (o‘spirin yoshlar), ma’lum o‘quv yurtida ta’lim olish istagi va hokazo). Ko‘chada biror tasodif ro‘y berganligi uchun to‘plangan kishilar uchun ham umumiy bo‘lgan narsa bor-bu qiziquvchanlik bo‘lib o‘tgan hodikasa guvohlik, unga umumiy munosabatdir.
Katta guruhlar psixologiyasiga xos xususiyatlar va ularni ilmiy tadqiq qilish prinsiplari. Katta guruhlar kishilarning shunday birlashmalariki, undagi odamlar soni avvalo ko‘pchilikni tashkil etib, ma’lum sinfiy, ilmiy, irqiy, professional belgilar ularning shu guruhga mansubligini ta’minlaydi. Katta guruhlarni tashkil etuvchilar ko‘p sonli bo‘lganligi va ular hulq-atvorini belgilovchi mexanizmlarning o‘ziga xosligi tufayli bo‘lsa kerak, ijtimoiy psixologiyada olimlar ko‘pincha kichik guruhlarda ish olib borishni afzal ko‘radilar. Lekin katta kishilar uyushmasining psixologiyasini bilish juda katta tarbiyaviy va siyosiy-mavkuraviy ahamiyatga ega. Bu sohadagi tadqiqotlarning kamligi bir tomondan, aytib o‘tilganidek, ko‘pchilikni qamrab olishda qiyinchiliklar bo‘lsa, ikkinchi tomondan, katta guruhlar psixologiyasini o‘rganishga qaratilgan metodik ishlar zaxirasining kamligidir. Masalan, ishchilar yoki ziyolilar sinfi psixologiyasi o‘rganilishi kerak, deylik. Avvalo o‘sha ishchilarning soni ko‘p, qolaversa, ishchilarning o‘zi turli ishlar chiqarish sharoitlarida ishlayotgan, turli iqlim sharoitlarida yashayotgan turli millatga mansub kishilardir. Ularning barchasini qamrab oladigan yagona ishonchli metodikani topish masalasi tadqiqotchi oldiga juda jiddiy muammolarni qo‘yadi. Shuning uchun ham har bir katta guruhga taaluqli bo‘lgan asosiy, yetakchi sifatni topish va shu asosda uning psixologiyasini o‘rganish hozircha ijtimoiy-psixologiyadagi asosiy metodologik yo‘llanma bo‘lib kelmoqda.