Milliy universiteti

30-Mavzu Windows operatsion tizimining asosiy tushunchalari 
Operatsion  tizimning  asosiy  vazifalari.  Kompyuter  yoqilganda  uning  apparat  qismlari  bilan 
bir  vaqtda  maxsus  dastur  ham  ishlay  boshlaydi.  Bu  dastur  kompyuterning    operatsion  tizim  (OT) 
dir.  OT  asosan  kompyuter  bilan  foydalanuvchi  o'rtasidagi  muloqotni    vujudga  keltiradi. 
Kompyuterning  barcha  resurslari  (tezkor  va  diskdagi  xotiralar)  ish  jarayonini  ta'minlaydi  hamda 
klaviatura,  monitor,  disklar  va  printer  ishlashini  boshqaradi.  Foydalanuvchi  nuqtai  nazaridan 
qaralganda, OT kompyuter  apparat  qismining davomidir.  IBM  firmasi  tomonidan ishlab chiqilgan 
OT - Windows deb ataladi. 
Windowsning  asosiy  vazifasi  -  bu  grafik  qobiqlar  uchun  yaratilgan  amaliy  dasturlar  bilan 
ishlash texnologiyasini boshqarishdan iborat.  
Windows  qobiqining asosiy tushunchasi-oyna  bo'lib, har bir amaliy dastur o'z oynasiga ega 
holda  ish  yuritadi.  Windows  muhitida  ishlash  jarayonida  dasturlar  rangli  belgi  bilan  ifodalangan 
to'g‘ri to'rtburchak shaklida o'z aksini topadi va uni piktogramma deb ataymiz. Pikto-grammalarni 
yuklash uchun tez harakat qiladigan «sichqoncha» manipulya-toridan foydalanamiz. 
Windowsga  kirish  uchun  Pusk  tugmachasi  bosiladi.  Ekranda  avval  Windowsning  tasviri, 
keyin  dastur  menenjerining  asosiy  fayllar  guruhi  hosil  bo'ladi.  Dastur  menenjeri  oynasida 
qo'shimcha dasturlar piktogrammalar shaklida tasvirlanadi 
Windowsning asosiy elementlari: 
Windowsga  kirganda  dasturlar  oynalarda  bajariladi.  Oynalarning  joyini  va  o'lchamlarini 
o'zgartirish  mumkin.  Agar  bir  necha  dastur  bajarilayotgan  bo'lsa,  oynalarni  kichraytirish  mumkin. 
Oynalar  3  xil  bo'ladi:  dasturlar  oynasi,  hujjatlar  oynasi,  muloqot  oynasi  (ba'zan  darcha  ham 
deyiladi).  Odatda,  dasturlar  oynasida  ish    bajarayotgan  dasturlar  joylashadi.  Oynaning  yuqori 
qismida  dastur  nomi  va  menyu  satri  ko'rsatiladi.  Dastur  oynasi  ekranning  ixtiyoriy  joyida  bo'lishi 
mumkin.  hujjat  oynalarini  dasturlar  ochadi.  Oyna  sarlavhasida  hujjat  nomi  yoziladi.  Muloqot 
darchasida foydalanuvchining ayrim buyruqlariga javoban savollar chiqariladi.  
Tizim  menyusi
  -  oyna  o'lchamlarini  o'zgartirish,  joyini  almashtirish,  yopish  va  echiladigan 
masalalar ro'yxatiga o'tish.  
Sarlavha  satri  (dastur  yoki  hujjat  nomi)da  kichraytish  yoki  kattalashtirish  tugmachalari 
joylashadi.