Milliy universiteti ijtimoiy fanlar fakulteti «falsafa tarixi va mantiq» kafedrasi

U.  Djeyms  ruhiy  pragmatizmi. 

CH.Pirsning  falsafiy  merosini  rivojlantirgan  mashhur 

amerikalik faylasuf Uilyam Djeyms dir. U kо‘proq psixologik va diniy tomonlarga e’tibor berib, 

ularni chuqurlashtirib, kengroq ommabop hayotiy falsafani  yaratdi. Amerika badiiy adabiyotida 

Uolt  Uitmen  qanday  о‘rin  egallagan  bо‘lsa,  U.  Djeyms  falsafada  shunday  о‘rinni  egalladi.  U 

birinchi bо‘lib sof amerikacha falsafaga asos soldi.  

U.  Djeyms  (1842-1910)  madaniyatli,  о‘ziga  tо‘q  oilada  tug‘ildi.  Uning  otasi  diniy 

mavzularda  kо‘p  asarlar  yaratdi,  akasi  esa  о‘z  davrining  mashhur  adabiyotshunosi  edi.  Djeyms 

bolalik davridan kо‘p sayohat qilib, natijada qarashlari g‘ayrimilliy (kosmopolit) xarakterga ega 

edi, lekin bu tarbiya unga amerikacha ruhiyatni mujassamlashtirib, о‘z qarashlarida aks ettirishga 

halaqit bermadi.  

U  Garvard  universitetining  tibbiy  bо‘limini  tugatib,  shu  maskanda  anatomiya  va 

fiziologiyadan dars bera boshladi. 1875 yilda birinchi bо‘lib psixologiyadan dars bera boshladi. 

1879  yildan  falsafadan  ham  о‘qituvchilik  qila  boshladi.  1890  yilda  2  jildlik  "Psixologiya 

asoslari" asarini nashr ettirdi. Bu asar XIX asrning psixologiya sohasida eng mashhur asarlardan 

biri bо‘ldi.