23
savdo qoidalariga rioya qilishni ta'minlash ustidan qattiq nazorat o'rnatish,
ayniqsa, tovarlarni naqd pulga ulgurji sotishga yo'l qo'ymaslikka, nazorat
kassa mashinalarining mavjudligiga, naqd pullarni o'z vaqtida inkassatsiya
qilishiga e'tibor qaratish topshirildi. Aybdor shaxslarga nisbatan qonunchilikda
belgilangan, jinoiy javobgarlikkacha bo'lgan javobgarlik choralari qo'llanilishi
ta'kidlandi.
Vazirlar Maxkamasining 2002 yil 28-noyabrdagi 414-sonli qaroriga ko'ra
Monopollashtirishdan qaytish va raqobatni rivojlantirish Davlat qo'mitasi
Koordinatsiya Kengashining ruxsatisiz tadbirkorlar
huquqlarini himoya
qilish qonunchiligining buzilishi hollarida ishlab chiqaruvchi, bajaruvchi va
sotuvchi bo'lgan jismoniy shaxsga nisbatan 100 karra EKIX miqdorida jarima
solish huquqiga ega bo'ldi. Bu jarima foydalanish muddati qtib ketgan yoki
ko'rsatilmagan tovarlar sotilganda, kassa cheki bermasdan savdo qilinganda,
iste'molchilarning mavjud huquqlarini bajarishdan
bosh tortilgan hollarda
qo'llaniladi. Qqmita bu jarimalarni o'zlari o'tkazgan tekshirish y akunlari,
shuningdek, iste'molchilarning arizalari asosida, monitoring natijalariga ko'ra
qo'llashlari mumkin.
Qasddan daromadlarni yashirish va yuridik va jismoniy shaxslarning
soliqlarni to'lashdan bo'yin tovlash belgilari
Vazirlar Maxkamasining 1997-yil
23-oktyabrdagi 483-sonli qarori bilan o'rnatilgan ular quyidagilardir:
1)
hujjatlarni o'zgartirish (qchirish, noqonuniy to'g'rilash);
2)
soxtalashtirilgan birlamchi buxgalteriya hujjatlaridan foydalanish;
3)
ishlab
chiqarishda
foydalanilmagan
moddiy
xarajatlarni
hisobdan
chiqarish;
4)
korxonada ishlamaydigan lekin shtatlar soniga kiritilgan
shaxslarga ish haqi hisoblash orqali mehnatga haq to'lash
xarajatlarini
ko'paytirish;
5)
sotishdan tushumni hisobot davridan keyingi davrga o'tkazish
(sotish xajmi va daromadni qasddan kamaytirib ko'rsatish);
6)
moddiy,
yoqilg'i-energetik
resurslar,
amortizatsiyani
hisoblash
me'yorlarini (limitlarini) sun'iy ko'tarish yoki noto'g'ri qo'llash;
7)
hujjatlarni yo'q qilish yoki uni ko'rsatishdan bosh tortish:
8)
sotish joylarida tegishli ravishda buxgalteriya va boshqa hujjatlar
bilan rasmiylashtirilmagan mahsulot (tovarlar)ning mavjudligi;
9)
davlat ro'yxatidan qtmasdan va soliq organiga hisobga turmasdan
xo'jalik (tadbirkorlik) faoliyatini yuritish;
10) davlat soliq organlarining yozma tashrif qog'ozi bo'la turib, ikki va undan
ortiq manbadan daromad oluvchi jismoniy shaxslar tomonidan daromadlar
to'g'risidagi deklaratsiyaning taqdim etilmasligi. Ushbu qarorning 9-qismiga ko'ra
yashirilgan
yoki pasaytirilgan
daromadning
barcha summasini undirish
ko'rinishidagi moliyaviy jazo va xuddi shu miqdordagi jarima faqat davlat soliq
organlari tomonidan faqat hujjatli tekshirish natijalariga ko'ra va soliq
to'lashdan bosh tortish yoki qasddan daromad (foyda)larni yashirish
(pasaytirish) belgilari mavjud bo'lgan hollardagina qo'llaniladi.
Soliq bazasini hisoblashdagi soliq qonunchiligining buzilishi soliq hisoblarining
24
noto'g'ri tuzilishi deb qaraladi hamda moliyaviy jazo va penyalar qo'shimcha
hisoblangan summaga nisbatan qo'llaniladi.
Shuni ta'kidlab o'tish joizki, agar soliq to'lovchi soliq qonunchiligining
bir necha qoidalarini buzgan bo'lsa, moliyaviy jarimalar har bir qonunbuzarlikka
nisbatan alohida qo'llaniladi. Agar moliyaviy jazoga tortilgan shaxs moliyaviy
to'lovni amalga oshirganidan so'ng bir
yil ichida qaytadan soliq
qonunchiligini buzmagan holda u qonuni buzgan hisoblanmaydi.
Xulosa.
Soliq sohasida ishlarni yuritishda davlat soliq organlari maqsadi va vazifalari
O’zbеkiston Rеspublikasi DSKning nazorat tortish Bosh Boshkarmasi ularning
funktsional vazifalari va ularning rеjim va ishlari bo’yicha Bosh Boshqarmasi va
soliq solish sohasida O’zbеkiston Rеspublikasi davlat hokimiyati va boshqaruvi
organlarining vakolatlari haqida ma'lumot bеrilgandir.
Mazkur kurs ishida respublikamizda yuridik shaxslarni soliqqa tortishda soliq
nazoratini tashkil etish holati, huquqiy asoslari, soliq
nazoratini amalga oshirish
usullari, shakllari, mavjud muammolar optimallashtirish yo'nalishlari ko'rib
chiqilgan. Kurs ishidan oliy o’quv yurtlari talabalari, magistrlari, professor-
o'qituvchilar o’z ilmiy ishlarida keng foydalanishlari mumkin.
Olimlar, professorlar, pedagoglar va talabalar ushbu kurs ishi orqali quyidagi
ma’lumotlarga, yani soliq nazoratining tashkiliy va huquqiy asoslari,
nazorat turlari
va ularni yuritish shakllari, soliq tekshirishlari turlari va ularni
tashkil qilish tartibi, soliq tckshirishlarini o'tkazish tartibi, soliq nazoratini tezkor shaklda
yuritish tartibi, soliq tizimidagi qonunbuzarliklar va ularning kelib chiqish sabablari,
soliq qonunchiligini buzganlik uchun moliyaviy, ma'muriy va jinoiy javobgarlik
choralari haqidagi o’zlari qiziqqan ma’lumaotlarni olishlari mumkin.
